Tài liệu ôn thi vị trí Y tế công cộng - Sức khỏe môi trường - Streess nghề nghiệp

Nội dung text: Tài liệu ôn thi vị trí Y tế công cộng - Sức khỏe môi trường - Streess nghề nghiệp

1. BAI4. STRESS NGHE NGHI~P 1. f)~t v§n d~ Trong lao dong, khong nhtrng xay ra qua trinh sinh Iy va sinh h6a gay ra SlJ met moi ve the chfrt hay su met moi sinh ly, rna can mQt qua trinh khac: r do la qua trinh di€n bi~n tam ly trong lao dong gay ra SlJ met moi th~n kinh tam 11" Su met moi nay c6 th~ do lao dQng gay ra ding c6 th~ do cac y~u t6 tam Iy xa hQi trong va ngoai lao d(>nggay ra. Sir met moi t6ng hQ'Phinh dung thea sa d6 cua Grandjan nhir rr1Qtthung nuoc c6 nhieu voi chay vao. D6 la cac nguyen nhan gay met moi ca ve th~ chAt va tinh thdn nhir: M6i tnrong lao d(>ng keo dai, tinh trang dinh duong va benh t?t, qua trinh tam ly xa hoi Cac y~u t6 nay goi 1ftcac stress nghe nghiep .Stress la su phan irng cua cO' th€ d6i v6i nhfrng tac dQng len n6. Cac stress binh thuang khong gay h~i d~n sue kh6e, chi nhfrng stress qua muc va keo dai thai gian c6 the gay ra m9t ehu6i nhfrng anh hu6ng xdu cdp tinh ho~c ffi~n tinh den sue kh6e ngub'i lao dQng. Cac stress tam ly bao g6m ca trong qua trinh lao o"ng va ngoai qua {. trinh lao d(>ng d8u co th~ gay h~u qua x§u t6i suc kh6e. Trong qua trinh san xuAt, ty I~ eong nhan tiep nh~n stress tam Iy qua muc rAt ca~. Theo eong b6 eua Rosenstock va Cullen, c6 khoang 25% s6 cong nhan chiu tac d(>ng qua mue cua cae stress tam IY. Ganh ni;ing th€ I\l'ctrong lao d(>ng gay ra m~t m6i th€ ehAt c6 the giai· quyet b~ng ngu va nghi ngoi giai tr1 Con ganh n~ng tam thAn gay m~t m6i kh6 c6 th~ tim va giai quy~t h~t ougc cac nguyen nhan cua n6. Day la lo~i m~t m6i r§t kh6 do luang va kh6 u6c lugng ougc h~u qua. Ganh ni;ing tam thAn ph~ Ian ph\! thuQc vao lugng thong tin phai xli 1)' trong ffiQtdan vi thai gian. V~y 00 ganh n~g tam th~n trong lao o"ng chu y~u e6 th€ dva van do lugng thong tin: tll' cong vi~c, ill moi wang xung quanh ( ngub'i lao dQng. Vi d\! nguai lai may keo phai quay o~u 700 Ifin trong m9t ea, tay phai ho~t oQng 1v~n Ifin trong mQt ca C6 the dill cu vao lugng thong tin phai xu ly 06 d~ oanh gia oQ m~t m6i thAn kinh Him IY.Nhung nhieu ldli ganh n~ng tam thfin c6 nguyen nhan m cac m6i quan h~ xa hQi trong lao ~9ng thi khong th~ do b~g cac cach thong thuang duQ'c. Rosenstock va Cullen dua ra cac nguyen nhan chinh t~o ra cac ganh n~ng tam th§n va til' mQt s6 ngu6n rAt 180
2. khac nhau, o' cac vi tri lao dong khac nhau nr van phong d~n cac phan xuong. cac nguon gay ra stress tam I)' 6' noi lam viec Gil xac dinh nhu sau: 1. Pham vi con rna h6: bieu hien lam viec thieu muc tieu r5 rang, mo ta cong viec khong chinh xac ho~c khong ctfiydu, danh gia viec thuc hien khong d~y duo 2. Pham vi rnau thufrn: Bi~u hien b~ng kern thong suot, cong v iec doi hoi nhieu mau thutln hoac nhiem vu khong thich hop. 3. Thi~u Slf tham gia trong viec quyer dinh. 4. Thien cong viec an toan 6n djnh 5. Trach nhiern: Dac tnrng boi trach nhiem cao d6i voi phuc 19'1,sire kh6e va cong viec cua nhttng nguoi khac. 6. Lam ca lam kip: c6 dinh hay luan phien. 7. Lao dQng qua Uti: S6llJ'(;mg(qua nhi@u)ho~c ch~t IU'~mg(qua Id16 khan). 8. Lao dQng duai tai: S6 luO'ng (qua it k~t hgp bU6n chan) ho~e ch~t lU'{;mg(qua d~ ho~c dan di~u gay chan vi~c). 9. Tra luang khong cong b~ng ho~c Id10ng thfch dang vai cong sire lao d9ng bo ra. 1O. Thi~u Co' hQi de ti€n thl1. 11.Quan h~ kem vai d6ng nghi~p ho~c nguau quan 1)' ho~c v6·j cft hai. (5 Vi~t Nam, cae nguyen nhan tren day bi~u hi~n r5 khi n~n kinh t~ thi trucmg phat trien. Lao d9ng day chuy~n duQ'c dua vao nhieu, vi~c lam ca kip tang len, bj~u hien eua lao dQng qua tai & nhi~u nO'i ke ca cae nganh mai nhu ky thu?t vien vi tfnh. MQ~nghien Cll'll mai day ella Vi~n " Y hoc lao dQng y'a V~ sinh moi trucmg" cho thfty tfrn s6 chap m~t cua cac ky thu?t yien vi tinh tang len tu 73 d€n 108 l§n trong 3 philt (nh6m n~p Ii~u) va tang 74 lfin trong 3 phut (nh6m su'a bfd). Y€ quan h~ Chll thO' o' cac lien doanh vai nuac ngoai cling c6 nhi~u mau thu~n efin giai quy~t nhu theE dQ th6 b~o eua ehu doanh nghi~p nguCri mrae • ngoai gay cang th~ng tam 1y cho nguc)'i lao dQng. 1. Kha nang ho~t dQng thAn Idnh tam Iy M6i nguo'i c6 kha nang tam thfrn khac nhau nen ph;;\i c6 cong vi~c phu hO'pv6'i kh;;\nang d6 thea tlrng gi6'i, tlrng l(ra tU6i va tlmg ea th~ khac nhau. 181
3. 1.1. Kha nang du trii r Kha nang du tru bieu hlen a nhieu mat, trong d6 mot bi€u hien quan trong la kha nang chu y. Kha nang chu y t6i da c6 mot muc d¢ nrong d6i. hang dinh nhat (goi la mire k), N~u luong thong tin qua it duoi mire k nhieu se gay ra chan cong viec vi cong viec qua dan gian, khong kich thich lao dong cua con nguo i. N~u hrong thong tin qua nhieu vuot rmrc thl mot luong nao d6 se thoat ra khoi kha nang chu y cua con nguoi. Khi do de gay tinh trang khong kiem scat duoc cong viec. Ban vi thong tin ia Bit (viet t~t til Binary digit: Ia SlJ khong xac dinh cua mot tinh the c6 2 kha nang deu xay ra duoc, hoac til tieng Anh: Binary Iii: doi, nhj nguyen ) r 1. Bit: c6 hrong thong tin la 2 kha nang 2. Bit: c6 lw;mg thong tin 1(\4 kha nang 3. Bit: c6 luqng thong tin 1ft8 khll nang Nguai ta it khi hO<;1tdQng d~n gi6i h~n· k, bao gia cling c6 m¢t lUQUgdl! tru kha nang. V~y khll nang d\1'tru 1(\:S\1'ch~nh l~ch gifra gi6'i h~n chiu dvng va kha nang t6i da ti~p nh~n thong tin. V~y cac cong vi~c khong nen co.luqng thong tin t6i da, nen d~ l<;1imot IUQTIgdV tm vua phai trong xu ly thong tin. 1.2. Du&i tiJi va qua tiJi vJ thong tin Duai tai 1(\ lugng thong tin qua it, trong lao dQng dan gian ho~c lao dQng day chuy~n dan di~u luqng thong tin qua it gay nham chtm. Qua tM do.lao dQng qua ding th~ng, nhieu thong tin vuc;rtqua kha nang r ti~p nh~n va xu ly cua co the, c6 mQt 1uqng thong tin vugt ra ngoai. Q~a Uti Him thAn c6 khi la mQt cong vi~c co tinh chdt que qu~t ve tri tu~, nhu la m9t cong vi~c dan gian nhung c\l'ang dQ nhanh cung gay ra qua taL NghiSn cUu cua nhieu tac gia Vi~t Nam cho thAy a cong nhan v~n·hanh . thvc hi~n ho~t d9ng lao dQng phuc t<;1P,thi~u thai gian, thai gian t~p trung.chu y Ian: 53-83% thai gian lao dQng, tAn s5 cu dQng 16n: 1200-1700 Ifin trong mQt gia, tu th~ lao d9ng go b6 cung v6i ti~ng 6n cuang d9 cao (85-11 OdBA) • 1a cac nguyen nhan chinh gay ra ill~t moi thfu1 kinh tam 1y eua cong nharr. 1.3. Kenh duy nhdt trong xir ly thong tin Khi cling ill9t luc c6 nhi€u thong tin nguai ta chi co th~ ti~p nh~n duqc mQt kSnh thong tin thai. Vi d\l: vua doc sach vila nghe dai thi khong th~ chti y . r 182
4. QU'Q'eca hai, lam viec no se sao nhang viec kia. Trong lao dong, neu Ioai lao dong qua phirc tap c6 nhieu kenh thong tin thi c6 th€ khong th€ dap lrng diroc se anh huang chat hrong cong vi~c va nhieu kha nang tai nan lao a 58,9%. - £)~m ti~n 80%. Trong mot sf>tnrong hop ci~c biet, doi hoi chu y cao va chi duy nhat trong mot luc lam QUQ'cmOt viec thoi. Vi du nguoi phi cong khi ha canh khong con chu y khac QUQ'c.Tap trung chu y vao cong viec g~n 100%"kha nang chu y hoac cac cong viec lao Q tai n~n. 1.5. Nhi?m v¥ kep Khi ngmJi lao dOng ph~ti lam hai cong vi~c cLIng m<)t luc se gian ti~p tang ganh n~ng cong vi~c. Truang hQP nay g9i la th1,1'chi~n nhi~m V\l kep trong lao dOng. Nhi~m V~lkep thuang khong lien tl,1C, chi xciy ra tUng hie trong qua trinh lam vi~e. Vi dl,l nguai Iai xe co xe vU'qt: vlra phcii lai xe vira theo d5i xe VLrqt trong guO'ng se tang ganh n~ng cang th~ng th§n kinh tam IY. Nguaj lao dOng tren cao: vua chu y giG'thang b~ng vim chu y den cong vi~c chuyen mon, tang ganh n~ng tam th~n han nglfo'i lam vi~c d6 duai th~p, ho?c nhi~u ti~t ffi\lC bi~u di€n clla di~n vien xi~c co nhi~m Vl,lkep lam tang g{mh n?i1g tam th§n len r§.tnhi~u. 183
5. 2. Ganh n~ng tam thAn trong lao dqng 2.1. Loai lao G6ng tri tU? C6 hai loai lao dong tri 6c la loai lao dong tri tue thong thuong va loai lao Qc)ngtri tu~ sang tao. Loai lao d¢ng tri tue thong thuong la loai lao dong tri tu~ c6 chuang" trinh bai ban dich sAn: giao vien giang bai, thiet k~ thea m~u c6 s~n cua k9 SU, bac sy chua benh, ph~u thuat thea phuong phap c6 s~n Loai lao d¢ng tri tu~ sang tao: cac nha chinh tri, van h6a nghe thuat r lon, cac nha khoa h9C lao dong cua ho c6 tinh phat rninh sang tao, doi hoi qua trinh lao d¢ng kien tri, ding thang, hoac doi hoi nang khieu barn sinh hiem c6. R~t kh6 dinh hrong va danh gia ganh nang lao dong trl tu~ mot each chinh xac, kha nang lao dc)ng tri tu~, thanh tvu lao dc)ng r~t khac nhau gifra ') cac ea the trong lao d¢ng tri tu~ sang t~o. 2.2. LOt;li lao G6ng ding th&ng thdn kinh tam If 2.2.1. Lo~i lao d¢ng v?n hanh 6 tr~m di€u khien va bl,lc di€u khi6n cac may_ m6e day e-huy€n Trong khi v?n hanh e6 cac tin hieu thong tin kich thich vao thinh giae, thi giae t~o ra eae chuang trinh hanh dc)ng xu ly cae thong tin d6. Trong qua r trinh l~p tin hi~u d.n chu y: N€u la lo~i tin hi~u vuQ't ra ngoai earn giae cua con nguai thi phiii duQ'c rna h6a, vi dl,l khi ap su~t tang len qua cao phai rna h6a b~ng coi lao d¢ng ho~c d6ng h6 bao (nhu d6ng h6 bao ap su~t cua n6i h~p, ho~e van tl! dc)ng de bao dam an toano Ma h6a cAnphiii d€ 09C va d€ nh?n bi€t. " d trlilm v?n hanh con nguai tra thanh nguai quan sat, chi tac d9ng vaG may khi can. Ganh n~ng th6 ll,l'cdUQ'cgiam nh~ nhi€u. Chli y~u ganh n~ng la tam th~n do qua trinh xu ly thong tin lao dQng gay ra: Ganh n~ng tam thAn ph\! thu¢c vaG cac y€u t6 sau day: S6 IUQ'Ilgva luu luQ'llg ngu5n thong tin cang cao thi cang bftt lQ'i:c6 50 tin hieu cung mQt ngu6n thi khac v6i 50 tin hieu ill 5 ngu6n khae nhau, cung r m¢t s6 IUQ'Ilgtin hi~u nhung cang it ngu6n thi eang it tac dQng gay met m6i tam th~n. Nhin chung v6i g{mh n~ng tam thAn cfmg giarn ngu6n va cang giiim it tin hi~u thi cang t6t. 184
6. PIW thuoc VaG khoang each va thai gian xuftt hien tin hieu: tren tlnrc t€ khoang each va tho: gian nay khoang Y2 giay la phu hop. Khoang each nay cang ngan thi sai s6 cang cao. Phu thuoc VaG SI,( tang cuong va d6i l~p gina cac nguon thong tin: tren thuc t€ thuong ngiroi ta tang nguon thong tin len d~ han eh€ l~m l~n nhu vua dung am thanh vira dung anh sang d~ baa hieu mot thong tin nao do thi hieu qua han la chi dung mot nguon thong tin. Vftn d~ nay khong mau thu~n voi y thtr nhitt neu tren do su c~n thiet va doi hoi cua san xuat, bao dam chac chan ti&p nhan thong tin hoac bao dam su an toan trong cong viec. Trang do v~n bao dam nguyen t~e cang str dung it nguon va tin hieu thong tin thi cang t6t. M¢t vi d\l khi dung may di~n tim, nguai ta dung ea tin hi~u am thanh (ti€ng t6t, t(lt, ) va tin hi~u anh sang (den nhftp nhay) d~ eho ngU'ai th~y thu6c d~ theo d6i. CLing co th~ dung cling mQt ngu6n nhung c6 hai cach thuc: nhu dung ngu6n la anh sang nhung c6 cae may khac nhau: xanh; do, vfmg nhu den tin hi~u giao thong. d nhi~u nu6c nguai ta k€t hQ'Pea ti~ng coi d6 nguai mu c6 th€ bi~t khi nao dlrQ'cphep di qua nga tu. V?y lao d¢ng (] tr?m di~u khi6n g{mh n?ng Him thftn la ChLly€u va ph\l thu¢c vao qua trinh XLfly thong tin. Trong d6 ngu6n thong tin, khoang cach tin hi~u va s6 lUQTIgtin hi~u trong 1 dan vi thai gian dong vai tro quan trQng. 2.2.2. Lao dong ca gi&i va day chuy€n Lao d¢ng day chuy€n la lo?i lao o¢ng quan trQng co nang suftt cao. Trong do ta phan t1ch ill day chuy€n dan gian d~n phuc t~p. May xay g?O tu6t 16a: con nguai chi dua nguyen li~u vao, ma cho may chl,lyva lfty san phAm ra. Cong vi~c nay dan di~u, khong doi hoi chuyen mon, chi doi hoi bQ may v?n dong phai nhanh d~ kip v6i t6c do may. Nhu V?y con nguai da tra th~mh mOt bO ph?n ph\l cua may. Lo?i lao dong day chuy~n dan gil!m nay v~n doi hoi cuang do lao d¢ng th~ l\fc cao vi con nguai ph\} trach m¢t khfm eua day chuy~n, d6ng thai v§n co m¢t ganh n~ng do. cang th~ng thftn kinh Him If vi eong vi~c oan di~u, doi hoi nhanh tay, nhanh m~t. Lo?i lao d¢ng day chuy~n: cong vi~c chia nh6 ra nhi8u ph~n, n~u chia cang ng~n thi cong vi~e dmg dan di~u, crmg nhanh chan VI n¢i dung lao dong ngheo nan. Lo?i lao dong nay di~n hinh la I~p rap may moc, cong nghi~p di~n tll, dong goi hang h6a dang ph6 bi~n trong eac lien doanh nu&c tao NgU'aj lao 185
7. d(mg lam viec mot each may m6c it sang tao, it chu dong nen met moi thfin kinh tam ly den nhanh va kha n~g n~. Phan loai lao d(>ng nay dua van cac tieu chi sau: s6 thao tac trong mQt ca va thai gian cua mot khau trong day chuyen (bang 7) , Thai gian thuc hien l' khau r Phan loai S6 thao tac/ca 1 d~n 3 phut Nh~ 300 - 400 Trung binh 700 - 800 30 giay Nang 2000 - 3000 10 giay Lao d(>ng day chuyen ngoai gay ra lao dong don di~u, ding' thang v€ t6c d(>rna con go ep con nguci hoat dQng thea may ngay tir phut dftu. Khi do con nguoi chua kip thich irng vai t6c d(>d6. Do do tai nan lao d(>ngc6 th€ xay 1 ra ngay (1 dfiu ca khi may b~t dAu chay, 2.3. Cae yiu t6 lam tang ganh nang tam than 2.3.1. Yeu t6 cam xuc: y~u t6 cam xuc xay ra khi nguoi lao d9ng chiu mot trach nhiem 16n nhu cAu hang I&n c6 gia tri cao, d~m khoan ti€n to, : phien dich cho nguyen thu QU6c gia ho~c 'trach nhi~m IOn v~ tinh m~ng nhu: lao d9ng tren cao, lao dQng·duai sau, danh min, nguai Iai xe hoa, xe 6 to khach, ph~u thu?t vien. Cac lo?i lao dong nay lam tang ganh n~ng tam thful len nhi~u. Nguai ta theo doi phien dich khi dich quan trQog bi b~ t~c, m?ch c6 th€ len d~n 180 lftnl phut. 2.3.2. Do bi kh6ng ch~ thai gian Cac lo?i lao dong c6 cuang dQ nhanh va bi kh6ng ch~ ve thai gian nhu: lao dQng day chuy€n, lao d(>ng cO'gi6i h6a, danh mooc, ho~c thi ddu th~ thao doi hoi cang thing ca v~ thai gian tam 1yva ho?t dQng cO'b~p la lo?i lao dQng nhanh chong d~n t6i met m6i thAn kinh Him IY. Lo?i lao dQng d~c biet dbi hoi : nhanh va gdp ve thai gian : Iai may bay, Iai xe tau cung doi hoi cang th~ng thai gian khi cAn (khi h? canh). 2.3.3. Ngh~ nghi~p phai ti~p xuc nhi€u nhu di~n tho?i vien (1 trung tam luon ti~p xuc vai yeu cfiu doi h6i cua nhieu nguai, btm hang (1 cua hang dong khach Iuon phai dap ung cac yeu cfiu eua khach hang la lo?i lao o(>ng cang thfing thAn kinh do ti~p xuc. Lo?i m~t moi nay th~ hien bfu1g thai do kh6 chiu, cau gilt. Boi hoi nguai lao .d9ng phai kien trl c6 suc chiu d\Ing cao. 186 r
8. 2.3.4. Di€u kien moi tnrong lao dQng xfru f)i~u kien lao dong va moi tnrong lao dong xfru anh huong rftt nhieu d€n qua trinh met moi lam tang ganh nang tam thfm.Trong di~u kien moi tnrong co nong, tieng 6n, rung soc, co hoi doc, thieu anh sang se lam met moi tam th~n den sorn han, gop ph§.n lam tang ganh nang tam thftn cua cong viec. Vi du cong viec s~p Chefdoi hoi chu y cao d~ gay met moi tam than, neu di€u kien moi tnrong thieu anh sang se lam tang ganh nang cong viec len nhieu. 3. Cac phuxrng phap urrc 1U'C:mgva chAn doan m~t moi Him th§n trong lao oQng Mu6n chan doan duoc nguyen nhan gay ra stress tam ly trong lao dong c§.n phai nam duoc cac thong tin v~ cac stress tai tai n0'1 lam viec cling nhu cac stress Him ly xa hQi n~m ngoai lao d(mg nhu vlin d€ gia dlnh, ap l\!c tam ly xa hQi. 3.1. M(Jt s6 chi lieu don giim Cae chi tieu v€ san xudt: nang xudt lao dQng, s6 lugng san phftm, chdt lugng san ph§.m, Theo doi cae chi tieu nay tang hay giam c6 th~ danh gia tinh tr};lngm~t moi chung nhung khong ph~ti ngh€ n~lO cling duQ'c. Cac thea doi v€ s6 ngay nghi vi~c, s6 nguai ehuy~n ngh€, ho~e di€u tra tai bi6n trong khi h9C nghe cling c6 th~ dung de oanh gia oQ m~t moi chung trong d6 co m~t moi thftn kinh tam 1)'. PhuO'ng phap ph6ng vdn: phai tim cach lAy y ki6n tht;rc cua nguCYilao dQng ve qua trinh m~t moi trong lao dQng va ngoai lao dQng do dte y€u t6 quan h~ xa hQi (quan h~ ngang va quan h~ d9C). Theo doi hanh vi tam b~nh I)': hanh vi I? do ngh~ nghi~p gay ra ho~c bi 4'ngl) dl)c" tu ngu do ngh€ nghi~p. Hoi cac cam giae chu quan cua nguai cong nhan trong lao dQng v€ cuang dQ lao dQng, nhip di~u S\I dan di~u t1nh chdt nham chan trong lao oQng. 3.2. Cae nghi¢m phap thuang dung trang cong nghi?p Cae nghi9m phap nay thuang dbi hoi nguai thir nghi~m phai c6 g~ng, cac k~t qua kh6 l~p l~i duge. C6 th~ dung cae bi~n phap thea doi ho~c phan tich khac d~ thvc hi~n nhl1 thea doi nhjp xoang, cu dQng m~t, bi~n phap phan tich cong vi~c 187
9. r 3.2.1. Bien phap phan tich cong viec Day 1a bien phap tim hieu cac dong tac cong nhan phai lam de thuc hien nhiem vu: - Cong viec phai lam gi? -. Nhan dang va giai thich thong tin nhu the nao? Vi du: mo hi chu6i thao tac cua nguoi cong nhan day truyen Hip d~t dien ill, illd6 quy ra luong thong tin bang each do thai gian cua tung thao tac. Qua d6 ta da nhan dang va giai thich duoc heat d(>ng thong tin suy ra hrong thong tin nay la duoi tai hay qua tai - Phan tich thong tin aa dung: goi la SlJ thu nhan thong tin: tai sao c6 thong tin dung, c6 loai khong dung? Nhtrng kh6 khan trong cong viec la gi? r C6 loai thong tin c6 tin hieu quy djnh nhu mat d6ng h6, bang huong dful, den tin hieu.". C6 loai khong co tin hieu rna dua van tiem thirc, kinh nghiem: nhln dQ do cua ngQn lira bi~t dUQ"cnhi~t oQ 10 cua dlc ngh~ nhful lam g6m, ho?c thQ"10 b~c cao cua 16 gang thep, 16 ren pharr tich thong tin oa dung la phan tich lugng thong tin khong c~n dung d~n tim dUQ"cnguyen nhan vi sao khong dUng d~ tim bi~n phap kh~c ph\lc. 3.2.2. Bi~n phap thea d5i nhip xoang Binh thucYngnguai la c6 lo~n nhip xoang, khi phai chu y cao se mAt lo~n nhip xoang. Theo d5i hi~n tuqng miy se danh gia du<;yctbng thai gian c6 chu y cao trong m(H ca, va s6 l~ phai chu y cao trong ca lao dQng. 3.2.3. Theo d5i khof'mg cach m~t - cong vi~c r Binh thuang khoang cach m~t - cong vi~c c6 dinh tuang d6i. Khi c~ phai c6 SlJ chu y cao nhu khi c~ng th~ng cong vi~c cao thl khoang cach d6 g~n l:;ti.Can ell' van s6 l~n va thai gian m6i l~n khoang cach nay g~n l~i de ta danh gia cang th~g cua cong vi~c. Cac nghe co khi chinh xac, san xuAt va sua chua ·d6ng h6, d\lc tr~m tr6, theu ren khi phai chu y cao thl khoang cach m~t - cong vi~c g§.n l~i co the ." thea d5i' de danh gia cang th~ng do cong vi~c. • Cac nghe co khi chinh xac, san xufit va sua chua d6ng h6, avc tr~m tr6, theu ren, khi phai chu y cao thi khoang cach m~t cong vi~c gk l~i co the thea d5i de danh gia cang th~ng do cong vi~c. r 188
10. 3.2.4. Ghi ai~n nao tire thai Dien nao (16 la 1119tchi tieu khach quan a~ danh gia rAt t6t trang thai ding th~ng hay thu gian ella th~n kinh tam 19. Dien nao c6 5 loai phan chia thea t~n s6 06 la: - S6ng a c6 t~n s6 ttl' 8 - 13 Hz - Song 0 c6 t~n s6 nr 14 - 18 Hz S6ng y c6 t~n s6 nr 20 - 30 Hz S6ng 8 c6 t~n s6 til 1 -3,5 Hz • - S6ng e c6 t§n s6 tir 4 - 7 Hz Nguoi ta aa nghien elm va thfiy rang: khi thuc nao xuat hien s6ng a, khi ngu se mat s6ng a. Khi chu y e6 s6ng 0, khi khong chu 9 thi s6ng a tang len. Khi thea d5i mot cong nhan trong lao dong th§.y c6 s6ng a chirng to la kern chu 9 khi s6ng nay tang len. K11ith§y m§t song a va xufit hien s6ng ~ chirng to su chu 9 tang len khi cong viec plnrc tap dol hoi chu 9 cao. Khi lam cong viec dan Qi~u thuong xu§t hien s6ng e, khi ngu g~t c6 song 8 va e Nhu v~y ghi di~n nao d6 tlrc thai co th~ danh gia QU9'ctr(:lngthai chu y ella ca th~ qua do bi~t dmle muc ding th~ng th~n kinh tam 19 clla cong vi~c. 3.2.5. Theo d5i tinh tr(:lngsuc khoe lien quan d~n cac stress (J nO'ilam vi~c. Tinh tr(:lng suc khoe clla ca th~ do nhi~u ySu t6 quy~t dinh. Song v6i mot nguai lao dong c6 nhi~u stress 6 nai lam vi~c thi vi~c kluirn suc kh6e, thea d5i suc ld10e oinh ky d~ qua d6 oanh gia)mh hu6ng clla cac stress t(:linai lam vi~c la d.n thiSt. M6i lien h~ neu tren duqc trinh bay trong. Bemg 1. Stress 6' nai lam viec va tinh trang s{rc khoe khong binh thuang. Ngu6n stress Klu\ nang tai bi~n - Ph(:lmvi rna h6 - Tim d~p nhanh - tang huy~t ap, bU6n chan - Ph(:lm VI mall - Tim d~p nhanh, tang huy€t ap b~t man v&i cong vi~c, thu§.n b~nh loet d(:lday - B§t man v6i cong vi~c, giam san phim, bu6n chan, - Thi~u Sl,l' tham gia tang u6ng rugu vao quy~t djnh - Tang huy~t ap, b~nh m~ch v~mh, b~nh Ioet d(:lday - Trach nhi~m - B~nh m~ch vanh, qua chan, tang cholesterol. - Lao oQng qua tai - B~nh m~ch vanh, Ioet d(:lday, bfrt man v6'i cong vi~c, L_- Lao dong~~. du6i tai ~ tri 6c kern ~ 189
11. Viec theo d5i cac trieu clnrng quan 1)' hoac can thiep vao cac nguen stress 1£1viec khong th~ thuc hien trong thai gian qua ngan. N6 doi hoi cac thfty thuoc phai thea d5i lien tuc sire khoe cong nhan trong nhieu narn va k~t hop cac bien phap chftn doan khac d€ xac dinh ducc nguon gay ra stress qua mire, khuyen khich ho thay d6i nguon stress d€ dieu tri benh c6 ket qua. 4. Cac bi~n phap chinh d~ giam stress qua rmrc iJ not lam vi~c 4.1. Phdt hlen sam cdc nguon stress nai lam viec r Phai nam b~t thong tin cu th€ d€ c6 th€ phat hien som cac nguon stress i':J nai lam viec, Ngoai ra con phai nam ca cac nguon stress khong xufrt phat ill noi lam viec nhu v§.nd~ gia dinh, ap llfc ill cac quan h~ xa h9i va cac doi h6i khac. V~ cac stress t~i nai lam vi~c: Sau khi phat hi~n cac tri~u chUng lam sang gQ'i )' den cac stress t~i nai him vi~c, cftn phai hoi ky v~ cac van d~ c6 lien quan d€n: "M6i quan h~ dQC" va "m6i quan h~ ngang" trong ph~m vi cong tac clla d6i tuqng . B€ phat hi~n d.c stress nay thuang rat kh6· khan, cftn kien tri, ti mi va c6 phucmg phap ph6ng vfrn sau, thao lu~n nhom ho?c di~u tra xa h9i hQc cftn thi€t: d~ phat hi~n van dS. Phong b~nh bfuIg cach khuy~n khich b~nh nhan thay d6i ngu6n stress trong cong vi~c. l Tinh thich ung v6i stress trong lam vi~c da duQ'c xac dinh d.n duQ'c danh ghl tren tUng nguai. Vi d\l trong t~p th€ 30 cong nhan d~t lam ca chi co 2 cong nhan la khong thich ling v&i vi~c lam dem ho~c lam ca thl t~ chi thay d6i vi tri nghS nghi~p, khong phai lam ca nua. van d~ ca th€ rat quan trQng, mQt sos nguai c6 suc kh6e va tinh thdn co kha nang thang bang t6t thl du nai lam vi~c c6 cac stress m~nh di nua, cling co th€ anh huang xfru d~n suc khoe, nhung h9 c6 th~ chiu dvng duQ'c thi con hon la khong co vi~c lam. Phai co bi~n phap quan 1)' van dS t~o ra ngu6n stress nai lam vi~c.- tuyen truy~n v~n d¢ng, cung cAp ki~n thuc cho Cfm b¢ quan 1)' va cong nhfm, nhung doi hoi thvc hi~n trong thai gian deli. Phat hi~n cac stress tu ben ngoai nai lam vi~c do Iel quan h~ xa h9i, r quan h~ gia dinh, tu v~n cho b~nh nhan giai quy€t t6t cac mau thu~n xung dQt trong gia dlnh, xa hQi. Giai quy€t t6t nhat b~ng Slf quan tam clla t~p th€, cac doan th€, dQng vien sv n6 Ivc Clla ca nhan tl,f giai quy~t cac quan h~ bfrtthu?n d~ bao dam suc khoe t6t. 190
12. V§n d~ di~u tri chu y~u la viec giai quyet viec lam mat cac stress tam ly dll gay ra benh chir khong phai 1ftthuoc men. Do do vice di~u tri chu yeu la phai tim ra nguyen nhan gay ra stress neu nguyen nhan la cac d~c tinh ky thuat gay ra thi co th~ ap dung cac bien phap sau: 4.2. M()'rong. cong viec Mo rcng cong viec la bien phap lam tang s6 thao tac cua tung cong _. nhan trong lao dong day truyen. Nhu v~y phai rut ngar; s6 nguoi trong day truyen G6 lai. MQt day truyen c6 40 nguoi rut lai con 20 nguoi thl m(>tkhau trong do se dai ra g§p doi va nguoi ta phai lam nhieu dong tac han, lao dong phong phil h011, do' nham chan v€ dong UlC, khong gay dan dieu va chan cong vi~c. Uun m(>tkhau trong nhi~u phut g9i 1ftlao GQng thea tung "b6". 4.3. Phong phu hoa cong vi¢c N goai vi~c chinh la v?n hanh may m6c, n~u nguai cong nhan duQ'c giao them cac vi~c phl,l khac nhu: slra chua nhc, lau rna maY)D6c, lam v~ sinh nha xU'ang. co tac d\mg d.t t6t vi no tac Gong nhu mot s\!, nghi ngo:i t1ch c\!'c. Phong phll hoa cong vi~c se lam thay G6i stress t~i nO'i lam vj~c lam giam duQ'c ganh n~ng tam thfin. 4.4. Phuong phap giao d~lC ttl'luong Day la phuO'ng phap Hch Cl,l'C nh~m d(>ng vien cong nhan chu Gong lao dong. N~u bi€t duQ'c t~m quan tr9ng cua cong vi~c, y nghla Ian lao cua san xufrt nguaj cong nh txufit. N~u l~m d\mg Sl,l' c6 g~ng cao cua cong nhan cling khong duy tri GUQ'clau va khi d6 h?u qua x~u d~n SlfC kh6e Clla t~p th~ cong nhan. 4.5. Djnh kY thay ctc5i cong vi?c Nhu cac ph~n tren chung ta da bi~t lao Q9ng l?p l~i 1 Q9ng tac GO'ndi~u c6 th~ gay ra stress qua mu·c. D~ tranh cac tai n~n c6 th~ xay ra khi keo dai m9t G(>ngUk, mQt hO ng, nguai ta ChLI Q(>ngthay d6i cong vi~c nhu V?y tranh dUQ'chO<;1tQ9ng qua tai a mot bQph~n Co' th€. 191
13. Co th€ xen ke lao d¢ng va nghi ngoi, quy djnh thai gian nghi tuy , yell Callcua cong viec Nghl tai eh6 phai co: Phim anh, am nhac, cay canh, be ca, mall san phu r hQP. Cac hlnh tlnrc nghi ngoi nay goi la " van hoa .lao dOng". C6 tac dung thuc day nhanh qua trinh h6i phuc cua co the, tang kha nang chill dung lau d~i voi cac stress tai noi lam viec, Cac hinh thirc " van hoa lao dong" e~n thiet . cho rnoi loai lao d¢ng. Biroc d~u (1 mroc ta dil co hinh thirc " van hoa lao d¢ng" (nhu nha may eh~ tao cong cu s6 I, Ha Noi va mot s6 noi khac) tuy nhien con kha gian dan. r r 192 r