Tài liệu ôn thi vị trí Phục hồi chức năng Cao đẳng - Bệnh lý và vật lý trị liệu bệnh thần kinh cơ - Khám và lượng giá chức năng hệ thần kinh

Nội dung text: Tài liệu ôn thi vị trí Phục hồi chức năng Cao đẳng - Bệnh lý và vật lý trị liệu bệnh thần kinh cơ - Khám và lượng giá chức năng hệ thần kinh

1. BAI 2: KHAM vA LtrONG. GIA CHirC NANG irE. THAN KINH I.MVC TIEU - _. 1. Trinh bay Icy thu~t hrong gia trang thai tam thfin 2. Trinh bay Icy thu~t hrong gia rBi loan cam giac, rBi loan vS v~ dQng va ., tnrong I\IC co , 3. Trinh bay nQi dung phan xa binh thirong va phan xa b~t thuong 4. Trinh bay trieu clnrng cua rBi loan dimh dirong cc, rBi loan co trim, bang quang va phan trng di~n thoai hoa, II.NQIDUNG Kham va hrong gia chirc nang dS phat hien dfiy du cac trieu clnrng giup chuan doan dung va phuc hBi chirc nang hieu qua cho benh nhan khi tan thuong h~ thfin kinh cc, thirong xu~t hien cac trieu chirng sau: 1. Trang thai tam thAn Ky thudt hrong gia ngiroi benh thong qua noi chuyen voi ho vS: 1.1. Dinh huong khong gian: hoi benh nhan dang 6 dau? Co biSt nO"idang kham b~nh khong? 1.2. Dinh hu6ng thm gian: hoi thu trong tufin? Gia kham b~nh, hic do la buai sang hay chiSu? 1.3. Dinh hu6ng vS ban than: hoi ten,tu6i, nghS nghi~p cua b~nh nhan ? Thm gian bi b~nh , tri~u ch(mg lam nguai b~nh quan tam. + Tu nhilng cau hoi tren ta danh gia dugc muc dQ tinh tao cua b~nh nhan , hiSu qua vS b~nh SU, tiSn su b~nh va diSn biSn cua no ttYdo tiSn hanh cac buac kham tiSp theo. , 3.2. RBi lo~n v~ cam giac S\I tham kham lam sang r~t quan trQng nen phai chu~n bi dfiy du cac d\lllg C\l nhu : kim nhQn, cac Bng nghi~m d\ffig nuac nong, l~, cac dB v~t dn thiSt khac cfin thiS! ph\lc V\l cho vi~c kham xet. Cac rBi lo~n vS cam giac bao gBm: 15
2. _ Mat ciim gitic: benh nhan hoan toan khong nhan biet duoc cac kich thich khi kham, _ Giam cam gitic: Hi bieu hien a rmrc dQnhe hon, cac cam giac tren kh6ng bi m~t hoan toan rna chi bi giam , Ngtroi benh vfin co thS nhan biet duoc cac cam giac .nhung phai voi cirong dQ manh hon mire binh thirong hoac la ngiroi benh co bieu hien 1fin1Qncac cam giac khac voi nhau. Tuy nhien dS phat hien v~ danh gia mire dQ chinh xac mire dQ m~t , giam cam giac c:1nkham va so sanh voi ben lanh, voi vung vi tri kh6ng bi tim thirong, kh6ng bi r6i 10~n cam giac tren co thS ngiroi benh, Trong khi kham bao benh nhan nh~m m~t hay quay m~t di dS kham duQ'c khach quan. _ Tang cam gitic: Thuang g~p trong cam giac dau, khi ta khich thich vai cuang dQ binh thuang ( ch~m nh~ tay vao nguai b~nh ho~c mQt 1ubng gio nh~ ) b~nh nhan dIng cam th~y r~t dau, slJ dau nay con tbn t~i khita th6i kich thich . 3. RBi lo~n v~n dQng va trrrO'ng ll}'cCO' V~n dQng 1ado cac ySu t6 kich thich v~n dQng, di~u hoa v~n dQng va co llJc chi ph6i . NSu mQt trong cac ySu t6 tren kh6ng binh thuang thi chuc nang v~n dQng se bi r6i 10~n.V~n dQng la thlJChi~n dQng tac con truong llJc co 1atham gia duy tri tu thS, xong thlJC ra 2 chuc nang nay g~n li~n nhau, mu6n v~ dQng duQ'c phai co truong llJc co, mu6n duy tri truong llJc va lam m~nh co b~nh nhan phai v~n dQng. 3.1. Li~t La tinh tr~ng giam ho~c m~t hoan toan v~n dQng hfru y,b~nh nhan kh6ng thvc hi~n duQ'c.cac cu dQng thea y mu6n do co kh6ng nh~n duQ'c cac xung th:1n kinh kich thich tir vung v~n dQng vo nao tai, ho~c co llJc, truong Ivc co ySu kh6ng thvc hi"~nduQ'cdQng tac vi tfm thuong tS bao v~n dQng sUng truac tuy ho~c rS, day th:1nkinh, cling co thS t6n thuong duong cam giac gay ra. 3.1.1 Liet m~m, chia lam 210~i: - Li~t m~m trung uong • - Li~t m~m ngo~i bien 3.1.2 Liet cUng Chi do t6n thuong h~ th:1n kinh trung uong nhung a giai do~n mUQnhon. B~nh nhan co biSu hi~n tang truong Ivc co, tang phan x~ gan xuong, cac phan x~ 16
3. benhli bftt thtrong & giai doan tnroc van con t6n tai: Babiski, Hoffman, phan xa Baco .Benh nhan co bieu hien r6i loan dinh duong.teo co mire dQ nhe, khong co thoai hoa di~n co, vAn co r6i loan cc tron. 3.£ Kham c1~phat hien Iiet Kham hrc coo: + Kham 19c co & ngon chi, g6c chi, so sanh co nrong irng hai ben, so sanh co d6ng v~, d6i van. • Danh gia 19c co b~ng each tao ra nhtrng 19c d6i khang tnrc tiSp voi tinh nang tac dung cua tirng nhom co mQt va bang each xen nguoi benh co thirc hien duoc nhimg cu dQng thong thirong chong lai su tac dQng cua trong 19c hay khong. Khi kham cAn chu y phan biet benh nhan khong thirc hien diroc dQng tac do dau, cung kh6p. VS kham 19c cO' co cac nghi~~ phap Barre chi tren va Barre chi dum, nghi~m phap gQng kim, Mingazzini dS phM hi~n biSu hi~n li~t kin dao. TiI kSt qua kham ph an chia 19c cO'ra lam sau b~c tiI b?c khong dSn b~c nam tuy thea muc dQ cac dQng tac b~nh nhan thgc hi~n duqc. Kham truong hrc cO': + DQ ch~c mSm clla cO' + DQ ve vcly: l~c tay chan b~nh nhan vai cUOng dQ gi6ng nhau a ca hai ben danh gia dQ ve vcly & c6 tay, c6 chan. NSu truang 19c cO' giam thi dQ ve vcly tang va nguqc l~i. + DQ co du6i t6i da: cho cu dQng g~p du6i t6i da dS dang gia nSu truang 19c cO' tang thi goc gfip du6i se gim h~n nhiSu va nguqc l~i. . 4. Cac cir c1Qngkhong tv chit -Run - Lo~n truang h;rc cO' -Mua vOn - Mfit diSu hoa v~ dQng - Mua gi~t - Co gi~t - Mua vung 5. Philo x, thay c18i- Philn x, bit thlfOng 17
4. 5.1. Phiin X{l giin ca _Phan xa la mQt dap trng nhanh cua h~ v~ dQng (CO CO') d6i VOl kieh thich. _Phan xa gan co thuoc cung phan xa tuy, tS bao cam giac nam a sirng sau, di ra t~ cling a gan CO', tS bao v~n dQng nam a sirng tnroc, hai tS bao nay co lien h~ VOl nhau tao cung phan xa tuy, Khi co kieh thieh xufit phat tir gan CO', di theo soi cam giac vao sirng sau, theo-dirong l<~itiSp dSn tS bao v~n dQng sirng tnroc di dSn CO' lam co nrong {mg. M6i phan xa van CO' do tS bao v~n dQng, cam giac nam a khoanh tuy nhfit dinh chi phoi nhirng lai co lien h~ voi t~ng tuy tren hoac diroi no va co m6i lien h~ voi tS bao tlnr nhat n&ma vo nao, 5.2. MQt sa phan X~ thlfOng kham Phan X~ NO'ikich thich Dap rrng Trungtam Ghi chii Nim itC8 Canh tay nrra 1. Tram Sat m§u tram cA tay xoay , tr\( xlfO'ng tr\(. trong. gap, ngrra nh~. 2. Tram Mom tram G§p xoay C5-C7 Cing tay ngrra, quay quay. cing tay. b<rxlfO'ng quay len tren. 3. CO' Go tren DuBi cing C6-C8 Canb tay, ban tam dAu khuyu tay. tay. tay dlfa ra , ngoal . 4. CO'nhi Gan CO'nhi G§p cing tay. C5-C6 Ngon tay diJt it J\. dau dAu. gan CO'nhi dAu. 5. CO' Ham dlftTIkhi Mi~ng khep CJ\.au nao- nhai mi~ng he mcY. I~i.' 5.3. Mit hoiJc giam phan X~ - Giam phan x~ biSu hi~n giam dQ nh~y v6i kich thich, co thS g~p a ngum binh thuOng hay trong b~nh ly th~n kinh ngo~i bien giai do~n d~u. 18
5. - M~t phan xa thirongdo gian doan cung phan xa, co thS a cac rS sau boac a sirng truce my sBng nhu viem my xam, bai liet, hoac a day thcln kinh tuy sBng hay thclnkinh ngoai bien (Viem da day.thftn kinh). 5.4. Tang phan x~ - Thirong co nghia Ia t6n thirong noron v~n dQng thtr nh~t (t6n thirong trung irong) hoac t6n thtrong tren duong di bo thap tren rmrc cung phan xa my. Khi do cung phan xa my thoat Iy khoi anh huang uc che cua trung irong, hien nrong tang phan xa con co thS do nhfmg yeu t6 kich thich cung phan xa (do dQc t6 uBn van lanh, xuc cam). Phan XI! da - Kich thich mQt s6 vung da gay co mQt co hoac mQt nhom co nrong irng. Khi benh nhan m~t .nhtmg phan xa nay Ia benh IY. Phan x~ da co thS m~t trong nhUng truOng hQPgian do~n cae sgi v~ dQng ho~c cam giac hay trong t6n thucmg dUOngdi bo thap. + Phan x~ da biu: kich thich vao da phftn ben trong dlii gay dap (mg co ca dlii, tinh hoan bi keo len phia tren. + Phan x~ da b\lng : dung kim dclu ttl v~ch nhanh tren da b\lng ngang rBn tir ngoai VaG trong, dap (mg co ca b\lng, rBn co dum I~i, khi khong dap tmg ho~c dap (mg kern la co t6n thucmg thap. 5.5. Phan x~ b~nh Iy S\l xu~t hi~n phan x~ b~nh Iy cho phep ch§n doan co t6n thucmg bo thap. 5.5.1 Phiin XI! Babinski - MQt s6 nghi~m phap tucmg duang Babinski: +D~u hi~u Le Van Thanh: be ngon 4,5. +D~u Chadock : v~ch phia dum m~t ca ngoai +D~u Oppenheim: vu6t m~ bo trong xuang chay. +D~u Gordol : bop ca tam dcluc~ng chan +D~u Shaeder : bop gan Asin. -T~t ca nhfing nghi~m phap tren khi kham dSu biSu hi~n nhu d~u Babinski. 19
6. 5.3.2 Dau hi?u Hoffman B~t duBi th~t nhanh d6t xa cua ngon tay gitra, D~p irng ngon cai va ngontro g~p va up vao nhau nhu gong kim. 5.5.3-Phiin X(l tv ilpng tily (phiin X(l Baeo) Be g~p cac ngon chan, cham kim vao long ban chan hoac veo da benh nhan thi co hien tUQTIgg~p ban chan vao cang chan, g~p c~ng chan vao dui, g~p dui vao \ . bung. 6. RBi loan dinb dU'Ong 6.1. Teo ca - Teo co thir phat xay ra sau t6n thirong than kinh thuong teo cac co ngon chi han g6c chi, kern thea cac r6i loan phan xa va cam giac, Su teo co trong t6n thuong than kinh ngoai bien dt nhanh va nhieu, kern thea thoai hoa dien ca. - Sir teo co trong t6n tlnrong thAn kinh trung irong la do kh6ng v~n dong nen teo co it va cham, kh6ng co thoai hoa dien ca. 6.2. Phil Do liet, benh nhan h~n chS v~n dQng, it Ian tra lam t6 ch(rc kern duQ'Cnu6i du5ng ho~c do r6i lo~n th:1nkinh thgc v~t gay r6i lo~n v~n rn~ch tu do gay phu nS. , 6.3. Loet - La biSu hi~n n~ng, vi tri loet thuang a cho da sat xuang, nai ty de nhiSu nhu vilng xuang ch§.m, hai ben ba vai, vling cilng C\lt, hai m~u chuySn, m~t ca ngoai, khu)'u tay,got chan. Co thS noi la giai do~n loet la giai do~n tiSp sau cua phil nS. Loet g~p nhiSu nh~t do cac b~nh cua tuy, nh~t la giai do~n li~t mSm. 7. Phan .rng di~n tbmii boa Di~n co vai tro tac dQng nhu ki<?hthich ben ngoai .gay dap (mg co ca. Phan Ung di~n thoai hoa chi co trong t6n thuang th:1nkinh ngo~i bien. 8. RBi Io~n CO' tron 8.1. RBi IO(lnCd Iron bang quang - Dai kho, dai r~t: khi di tiSu b~nh nhan phai r~n lau, s6 IUQTIgnu6c tiSu it, 'bu6n di tiSu nhiSu IAn.Day la sg r6i lo~ dong rna ca tron do t6n thu~g bo thap giai do~n dAu. - Bi dai: b~nh nhan kh6ng co cam giac bU6n di tiSu ho~c co nhung kh6ng thS dai duQ'c do ca tron kh6ng rna, thuang do t6n thuang dUOng cam giac cua cung 20
7. . "?" phan, xa my lam ngiroi benh mat cam giac buon di tieu hoac do ton thtrong my song. - Dai khong tu chu: mroc tiSu hie nao cling ri ra ho~c tiSu khong nhin duoc. 8.2 Rai loan. ClY trim hiiu. mon - Tao bon: benh nhan khong dai ti~n diroc trong nhieu ngay, vfin con cam giac mot r~n nhung khong dai tien duoc vi co tron h~u mon khong rna hoac m~t h~n cam giac mot r~. - Dai tien khong nr chu: phan tu oratrong khi benh nhan khong hS c6 cam giac mot r~n. Cling nhu tiSu tien khong t\1'chu, benh nhan loet va _nhiSmkhuan, 8.3. Rai loan citron sinh d(lc - La tinh trang li~t dirong a nam gioi, giam hay m~t chirc nang sinh due a mi gioi. Chtrc nang sinh due giam hoac m~t phuc r~t kho, anh huang nhiSu dSn tam Iy ngum b~nh. 9. Rai lo~o chrrc nang th~o kioh Sf} - Khi b~nh nhan t6n thuang nao, thuemg kern thea t6n thuang mQt s6 day th~n kinh SQdo nhan cac day nay n~m trong nao, biSu hi~n b~ng tri~u chUng va r6i lo~n chilc nang cac day d6. + T6n thuang day I: m~t hay giam khUu giac, tang khUu, ao khUu. + T6n thuang day II: mu, giam thj hjc giam thj truemg nhin. + T6n thuang day III,IV,VI: li~t cO'v~n nhan, sa mi m~t, m~t phan x~ d6ng tu v6i anh sang. + T6n thuang day V: giam, m~t, r6i lo~n cam giac a m~t, phk truac lu5i Li~t cO' c~n~m~t phan x~ giac m~c. ." . + T6n thuang day VII: li~t m~t, m~t vi giac hai ph~n ba truac lucri. + T6n thuang day VIII: diSc, giam thinh giac, rung gi~t nhan c~u,r6i lo~n tiSn dinh. + T6n thuang day IX,X: l~ch mau h~u, li~t thanh quan, an, u6ng s~c, nu6t kho, noi giQng mlii. + T6n thuang day XI: li~t cO'thang, cO'ilc don chum. + T6n thuang day XII: li~t lum, kh6 noi. -Tren day la nhfrng biSu hi~n lam sang thuemg g~p trong b~nh ly h~ thAn kinh. Phat hi~n d~y du nhfrng biSu hi~n do, lugng gia chinh xac r6i lo~n chilc nang Icy thu~t vien se co nhilng ySu t6 c~n thiSt dS ra kS ho~ch ph\lc h6i, chQn phuang _ phap tri li~u thich hgp d~t hi~u qua cao trong diSu tri, d6ng thai giup tien lugng va thea d5i tiSn triSn diSu trio