Tài liệu ôn thi vị trí Hình ảnh y học Cao đẳng - Kỹ thuật X-quang có dùng thuốc cản quang - Kỹ thuật chụp đường mật, túi mật

Nội dung text: Tài liệu ôn thi vị trí Hình ảnh y học Cao đẳng - Kỹ thuật X-quang có dùng thuốc cản quang - Kỹ thuật chụp đường mật, túi mật

1. - KY THU~T CHl)P DUONG M~T, TVI M~T (Tlto'i gian: 2. titt) Ml)C TIEU 1. Ki duac cae phuong phap tham kham duang mdt, lui mdt. 2. Trinh bay dirac kY thug! chup dutrng mat. lui mdt co thuoc cCl11 quang. 1. cAc PHlfONG PHAp THAM KHAM 1.1. SLEU AM Sieu am la phirong phap tharn kharn d~u tien no co vai tro r~t IOn trong viec chan dean benh IY duong mat. N~u benh nhan nhin doi, co th€ thay duoc toan bQ duong m~t zoai gan, cac dirong mat trong gan chi thay khi chung bi gian. 1 2. SIEU AM NOI SOl Cung voi SI,f phat trien khong ngirng cua khoa hoc ky thuat, nhi~u benh Iy duong / mat, tui mat cling diroc phi! hien. Sieu am n(>isoi dung d~u do tAn s6 cao, day la phirong I phap r~t t6t d~ tham kham doan thap 6ng m~t chu, nga ba duong mat, tuy va 6ng Wirsung. 1.3. CHljP cAT LOP VI TfNH N~u d~ ch~n dmln b~nh ly duemg m~t thi day khong phai la phuong phap Iy tuang, nhung trong mQt 56 truemg hgp nh~t Ia u duemg m~t, no eo vai tro qrc ky Ian trong vi~c d{mh gia S\I Ian rQng eua t6n thuong. 1.4. CHljP DUONG MAT QUA NOI SOl Phucmg phap nay duqc th\Ie hi~n sau khi d~t 6ng thong qua nhu ta trfmg nha nQi soi, ky thu~t nay doi hoi nhi~u kinh nghi~m. 1.5. CHljP DUONG MAT QUA DA vA QUA NHU MD GAN Ky thu~t nay dung I kim nho ch cqua nhu mo gan vao dUOng m~t va bam thu6c can quang d~ chvp. Phuong phap nay nay it duqc ap dVng v&i mvc dich ch~n doan til' khi co sieu am nhung no duqc su dVng nhi~u trong di~n quang can thi~p 6. Ch\lp duemg l11~t trong khi m6. Tharn kham nay Ia lam cfm quarig ducmg m~t bAng cach d(it 6ng thong pezze ho(ic kerh vao tui m~t, 6ng m~t chu d~ bam thu6c can quang, nh~m m\lc dich danh gia t6n thucmg trong khi m6. 1.6. CHljP DUONG MAT SAU KHI MD Ky thu~t nay thllc hi~n b~ng cach bam thu6c ca~ quang qua d~n luu tui rn~t ho(lc d~n luu kerh nh~m ml,lCdich ki~m tra I9-iduong m~t sau khi m6. Ngoai ra co th~ c6 nhi~u phu'cmg phap khac d~ bQc IQduong m~t nhu: - Ch\1p cQng huimg ttl'. - Ch\lp d6ng vi ph6ng X~. - ChvP m~t qua duang tinh 11l~chho~c·1I6ng. 29
2. . f" k , ., CL.\I PHAU X QUANG DUONG M~ T 1 <>•__ 2 1. Cac cLimg m~llrong g;m. 2. 6ng gan chung. '. 3. 6ng n101 chu. 4. 6n9 iui m~t. 5. Pheu tui n\f;lt. G. Co lui mal. 7. Than lui rn~t 8. £lay tui mat. Hinh 13: So' da duimg m,t 3. KY THU~ T CHl)P 3.1. CH1)P DUONG MAT QUA DAN LUU KERH Muc dich cua ky thuat: Ki~m tra su hru thong cua duong m~t sau ph~u thuat tnroc khi nit Kerh. 3.1.1. Thuflc can Quang - Lipiodeol. - Telebrix. 3.1.2. Ti~n hanh - Boc 1<)vung ein chup. - Benh nhan nam ngira, hoi nghieng vb ben phai 10- 15° - Kep d~ hru kerh hinh chr T bing pince dft khir trung. - Giln bam tiem trong do d chua khoang 20 ml thuoc can quang, bam vao dfulluu kerh tren eh6 kep. - Ti~n hanh soi duoi man huynh quang d~ eho ta quyet dinh thuoc vao nhieu hay it. - D~t ngay co phim 24 x 30 em tren hoac dum ban X quang khu tru vao vung gan. - T~t ca cac phim phai chup ngay sau khi bam thuoc nhung m6i lin chup phai ngimg bam thu6c can quang. - Cac phim ch\lp a giai dO?I1diu r~t quan tr9ng vi giup ta xac dinh 51! lUll thong d~ dang dong thu6c can quang d~n ta trang va cho th~y phin hyp eua d~u 6ng m~t trong vach / hi trang. - Hing s6 ch\lp: tuy thea tirng lo~i may va tuy theo th~ tr~ng b~nh nhan rna co h~ng s6 ch\lp khac nhau. NhuQ'c di~m cua phuang phap nay: Thu thu~t nay thu<'mg co bong khi gay tra ng~i .-;;_ lam t~e diu duai 6ng d~n m?t. 3.1.3. Danh gia mQt phim dn ch~'p d~t yeu do ky thu,t. - DuOng m?t phai hi~n r5 tren phim chl,lp va VilO trung tam phim. 30
3. -Phim co d<)net, d<)nrong phan, l - Phi~nco te~.dau, ngay :hang n~m ch~p. A_ . 3.2. CHVP ONG M:\T CHU VOl THUOC CAN QUANG TIEM TINH Mh-CH (it dung) . 1. Truyen trong von'" :"'0 - 30 phut. 2. S~(thai qua gan . . 3. Sl1can qu: "<1 cac dU'dng mat. 4. S~(can qu inu Illi m~t muon vfi thu done ''19hoan loan 3.2.1. Chi djnh - Khi khao sat dirong m?t voi thuoc can quang uong nhung tui m?t khong roo - Benh nhan dll c~t tui mat nhung muon lam hien 1:0 dirong mat. 3.2.2. ChAng chi djnh - Vang da t~c mat. - Di ung thuoc can quang. 3.2.3. Chuin b] b~nh nhsn - Cho benh nhan uong thuoc nhuan trang nr dem truce khi chup. - Sang hom sau cho an nhe, khong co chat rna. - Thut thao sach. 3.3.4. Thudc can quang - Lipiol - Telebrix. 3.2.5. Ky thu~t chup - D~t Co' phim 24 x 30 em a tren hoac duoi ban X quang, khu tru vao vung gan mat. - Benh nhan n~m ngira tren bim. - Hai chan du6i thing, hai tay d~ xuoi. - Truy~n tinh m,:!ch thu6c can quang trong \1ong 20 - 30 phut. sau do ch\lp m<)t phim nAms~p, m<)tphim n~m ngua d~danh gia lien quan h~ th5ng d~n m?t. - H~ng s5 Ch\lP:Tuy lo?i may. tuy thee th~ tr?ng b~nh nhan. 3.3. ~HVP TUI MAT VOl THU6c CAN QUANG UONG (it dung) 3.3.1. ChAng chi djnh - B~nh nhfm vang da. ~I
4. - T~c 6ng m?t chu. 3.3.2. Chu§n b] b~nh nhan - Binh thuong khong can thut thao, nhung khi dn khao sat lai nhtrng tnrong hop bi dai trang che l~p tui mat thi cho uong thuoc nhuan trang tnroc khi chup. - Chieu horn tnroc khi chup eho benh nhan dung btra an nhe, kh6ng co eh~t beo. - Sang horn sau chup nhin doi hoan toano 1. Dua thuoc can Quang vao ? Hap thl} vao ruot. 3. Loc qua gan. 4. Tap trung (1 lui mat, 5. £)ao thai qua tlli rn~1 (tnra an bee). Hinh 15: Chup dU'img m~t dung tbuAc nAng 3.3.3. Ky thu~t chup - Nfun s~p cho th~y vi tri, mire de)can quang tui m~t co the phat hien duoc ~oi. - Nam ngira hoi trung tui mat se don len 0 tu th~ s~p va ngira, tui m~t thuc tinh kern va thUOng bi che l~p boi ce)t s6ng. Vi th~ phai ch\1p 0 tu th~ ch~ch. -d tu th~ chBch, d~ tach tui m?t ra khoi ce)t s6ng va th~ thAy c6 tui m~t dAy thu6c cim quang. 3.4. CHl)P DlJONG MAT, Tln MATNGHIEN cOD sl}BAI TIET CVA CHUNG. - Sl,l' bai ti~t cua tui m~t du6i tac dl,lng cua thu6c can quang cho phep nghien cuu chuc nang, hinh thai, muc de)lUll ~_h6ngcua tui m?t, 6ng m?t chu co khi ca 6ng gan. Nghla la cho phep ch~p dugc ca dUOng ~n~t.Ngoai ra khi 6ng rn~t can quang thi tui rn~t co nh6 l;;ti,nhu th~ co khi lam che l~p nhung hon s6i nh6 0 tui m?t khi thu6c can quang dfty. - Co nhi~u chit d~ gay bili xufrt tui m?t. Phan nhi~u la rna + long d6 trlrng ga (nghi~m phap boyden). Long d6 trlrng ga + Yz c6e sU'a+ duang, co th~ cho them nuac da vao, rnu6n no qua nhanh ta trang. N~u kh6ng co sua dung trlrng ga + sua cling dugc. Tning kern co tac d\1ng lam co bop tui m?t khi u6ng d~n ta trang. Vi sau khi u6ng trlrng kern thai gian bai xu~t eua tui m~t ph\1 thuQc 'vao thai gian eua tnmg kern dl;ld~y dai hay ngAn. Sau khi u6ng tnmg kern, cho b~nh nhfut n~m sip hay n~m nghieng d~ rn~t cim quang lAng xu6ng day, djch m~t bi loang 0 phia tren dugc tieu di ·tru6c, nha th~ m~t can quang se d~ han. Sau do cho b~nh nhan n~m ngua m~t can quang se d6n vao cae 6ng bai ti~t m~t, chl,lp se thAy ro. 32
5. Chup phim a nr th~ nam ngira hoac nghieng, t6t nh~t Ia n~m nghieng phai 45° d~ tach h11in?t ra khoihinh c<)t song va than, th~y duoc hinh img tui m?t hay co th~ cit bng mat chu va ong gan chung d~y thuoc can quang. Cau hoi hrong gia 1. Tharn kham sieu fun gan mat thay: - Duong mat trong gan khi - Duong mat ngoai gan khi . 2. Muc dich cua chup duong m~t trong khi mo la: A: Danh gia t6n thuong trong khi m6. B: Chuan dean benh ly dirong mat. C: Chu~n doan sci 6ng mat chu, D: Soi tui m~t. 3. Muc dich cua chup dirong m~t sau khi m6 la . 4. Trinh bay ky thuat chup m~t qua Kerh? 5. Neu 3 tieu chuk danh gia mot phim ehup m~t qua Kerh dat yeu e~u ky thuat. A . B , c 33