Tài liệu ôn thi vị trí bác sĩ Y học dự phòng - Nguyên lý sức khỏe cộng đồng - Phòng chống tai nạn thương tích ở cộng đồng

Nội dung text: Tài liệu ôn thi vị trí bác sĩ Y học dự phòng - Nguyên lý sức khỏe cộng đồng - Phòng chống tai nạn thương tích ở cộng đồng

1. Bili 8. PHONG CHONG TAl N~ THUONG 'rtcn T~I .CONG DONG MVCTIEU 1.Trinh bay duoc tinh hinh tai nan thuong tich (INTI) hien nay. 2. Trinh bay dtroc cac dia diSm, nguyen nhan tai nan thuang tich 3. Trinh bay diroc cac bien phap phong ngira tai nan thuong tich tai cong d6ng NQIDUNG 1. Tinh hinh tai nan thirong tich hi~n nay 1.1. Dinh nghia Theo WHO - 1998: Tai nan thuang tich (TNTT) con goi la chĐ.n thuang, day la tQg_ thuang cua co thS co chu dinh hay khong co chu dinh gay nen boi phoi nhiem cĐ.ptinh d6i voi nang hrong mang tinh gay t6n thuong (co hoc, dien, nhiet, hoa hoc) hay boi su thieu v~ng dQt ngQt cua cac ySu t6 thiSt ySu (nhu thieu oxy trong chet du6i, hay sire nong trong chftn thuang do giam nhiet ) 1.2. ram quan trong Tai nan thirong tich hien nay dang tra thanh vftn dS thai su dang duoc S\! quan tam d~c biet do rmrc dQ trfun trong cling nhu tinh ph6 biSn cua no. Theo thong ke cua WHO, hang nam tren thS gioi co it nhĐ.t 5,5 tri~u nguai chSt, gfin 100 tri~u ngum bi tan t~t do TNTT va dUng thu 4 trong 10 nguyen nhan gay ill vong nhiSu nhĐ.t. Trong cac lo~i TNTT thi tai n~n giao thong (TNGT) chiSm tY l~ cao nhĐ.t, r6i dSn thuang tich do thfun hQa thien tai, tai n~ trong lao dQng, sinh ho~t gia dinh, truang hQc, ho~t dQng vui choi a Vi~t Nam, trong 10 nam g~n day TNTT ngay cang tang va la nguyen nhan hang d~u gay ill vong t~i cac b~nh vi~n (30 nguai chst va 70 nguai bi thuang m6i ngay). Trong do TNGT chiSm hang d~u: Trong vong 10 nam 1990- 2001, s6 VI) TNGT tang gĐ.p 4 l~ so v&i th~p Icy tru&c, trong do tai n~ duang bQ chiSm 97%. S6 ill vong tang gĐ.p 5 l~. Nh~n thuc duQ'ct~m quan trQng cua cong tac phong ch6ng TNTT, Chfnh phil da:ban hanh chinh sach qu6c gia phong ch6ng TNTT, trong do t~p trung vao TNGT, tai n~n lao dQng, tai n~n trong , truang hQc va t~i cQng d6ng d~c bi~t cho tre du&i 18 tu6i. 51
2. 2. Bia di~m,nguyen nhan tai nfn thuongtieh .2.1. Dia lIiim xay ra tai nan thutmg ticb tfli cpng lIOng 2.1.1. Dia didm xciy ra tai nan thuong tich tai c9ng d6ng - Cac tai nan tai gia dinh. - Cactai nan tai tnrong hoc, nha tre - m~u giao, - Cac tai nan tai noi cong cQng nlnr duong giao thong, dl.l'Cmgxe hi~,bSn xe, cAuc6ng, song ngoi, ao he" cho, nha hang, .s.an choi, t\l di~nl sinh.ho~t chung . nhu.rap chiSu bong, nha van hoa 2.1.2. Nguyen nhdn gay tai nan thuong tichtaicong d6ng Cac nguyen nhan gay ra do ngoi nha, truemghQc, nhatre m~u .gia.okh~ng antoan. , Duong giao thong khong an toano -.ThiSu chB choi cho tre, - Tnrong hoc canh dirong giao thong, ao hB, cho - Co nhieu ao h6, song ngoi a dia phuong. - Sue v~t tbit rong trong xom. - Tre chai mQt minh, khong co s\ftrong nom cua nguail6n , . 2.2. Nguyen nhlin tai n{ln thudng tich tfli nha , ", ", 2.2.1, Nha cua sqp xep thieu ngan nap, khong h9P If ae tr~ em tiep xuc vaicac tac nhan co (hi gayãtai nc.znthuang tich. -Nga: + GiuOng ca~, san nha tron, cua sA, cAuthang khong co Ian can; cua chin, cay khong co faO ch~n xung quanh, tuOng bao quanh dS treo + Ao h6, h6 voiã khong co rao chin ho~c giBng, b~, Iu d\ffig nuoc khong .co n&pd~y. - Do cae v~t s&cnhQn .dam vao nhu mAnll thuy tjnh, dao, keo, JiSm hai dS nm tre co th8 voo too. ~Bong lira, di~n, nuoc soi, thuc an. - Bu6inuoc: ao h6, b8 nuoc, ch~u nuoc khong co tao chin, n~pd~y - Di~n gi~t: cae thiBt bj cti~nho~c day di~n bi h& di~n ho~c Adi~n. Bjh6cs~c: cae d&v~tnho nhu dBllg xu, cllc.ao,d6 chgi. C '. ':", ,'_ • ,'~_ ",; ~', _' ' -,., • __ '",.:.' '",",' ,- __ '., " • .:: _.:." " - .NgQoQc'thuc -an,thuQc' chua ~nh, cac chat 999 nhV )(:~g, đ:~lhoa, thuoc . ~;~'' ''~'':':''''-:'' ',' ",, ,:', -"~"," -,:' ':',. '.-":.:""," ", '",'"",.;.;" :"., ,."~:~-:_-:~. ",.-_:-:_",.":" trUsau, cac.chat di~tcQritrUIlg, chattaynra . . ,-".".:,,;, -' ''':'.'" ':.:'. ":;',, "', -"-"-" __ ':'" -;'-"-"," ',. '_''',', -"-' ';- :'-::' ,'" """,:,,-, '."-',.,':,, ',':
3. -B] sue V?t can: cac V?t nuoi trong nha nhu cho, meo, ong khong diroc nh6t gift an toano 2.2.2. Do thiiu S1:' gidm sat, trong nom cua b6 me hoac ngutri trong tre nen tre co th~ tiip xuc WYicac yiu t6 nguy co noi tren mot each di dang. 2.3. Nguyen nhiin tai nan thuong tEcht(li truang. 2.3.1. Nguyen nhdn lien quan din co so vdt chdt va diJu kien sinh hoat cua truong. - Nga la do: + San tnrong khong b~ng phang hoac dS tron tnrot. + Cira s6, hanh lang, cAuthang khong co tay vin, Ian can. + TUOngnha, mai ngoi, cQtnha Cll d6 xuong. + Cay khong co rao chan. + Ban ghS hong, khong ch~c ch~n dS d6. + Dung cu thS due thS thao khong ch~c chan. - Danh nhau, bao hrc trong tnrong h9C. - Tai nan giao thong do: + Tnrong a gAoduong rna khong co c6ng, hang rao. + Khong co biSn bao truOng hQc cho cac lo~i phuong ti~n co giai, lam cho xe phong nhanh qua khu vvc truOng. + H9C sinh khong thvc hi~n lu?t an toan giao thong. - Bong la do: .+ TiSp xu~ vai _hoachftt,lua, dien~hong t~ trQog,gia thuc bfmh + Nuac soi, thuc an, dt;mgC\ltrong nha bSp dS khong dUng quy diM, a nm h9C sinh co thS ch~rn tai. - Du6i nuac do: + TruOng gAn ao h6, song su6i rna khong co hang rao ngan cacho + a vling lU,h9C sinh di h9C b~ng ghe, thuySn khong dam bao an toano + GiSng, bS. nuac trong truOng khong co n~p d?y an toano - Di~n gi?t do: + H~ th6ng di~n trong lap kh611.g an toan: day di~n ho, bang di~n dSthIp. + D\lng C\ldi~n a phong thf nghi~rn khong an toano + Thong duQ'chuang d&nsu d\ltig thiSt bi thf nghi~rn. - NgQ dQc do: -i- Qua banh ban trong truemg khong dam bao v~ sinh. + Thvc ph~ln do thuc an nha bSp , nuac u6ng khong hqp v~ sinh. 53
4. - V~ts~ nhondam vao nhu dung cu hQCtW, lU~tvag6c ban gh8nhon, xay xiroc, 2.3.2. Gido vien va h9Csinh kh6ng au9'c hu6ngqdn congtcicphongch6ng TNTr. . :, " -, " . ., - - ' - 2.3.3. Nha truang kh6ng co ngum duac aao tao ve congtacy teh(JcauCrng'va kh6ng co au phuang tiÂn cap ctru cdn thiit., 7.4. Nguyen nhtin gliy tai n{In giao thong - Ngtroi diSu khien khong co b~g Iaixe, khong duqc hoc lu~t. - Khong chdp hanh lu~t l~ giao thong. SU dung nrou bia khi d.m lai, . Phuong tien giao thong tang nhanh (nhdt la xe may, 0 to)~ ":"Duong xcikhong an toano Truong hoc gAlldU(mg giao thong, ,2.S.Nguyen nhlin gliy tai n{ln lao dpng nong nghiip. -,Do may moe su dung khong duqc antoan . . ,'"Khong ton trong cac quy dinh ciing nlnr khong dugc huĐU luY~n vS cemg ,t~ican toan v~ sinh lao dQng. , .,.Do chu quan cua nguai lao dQng. 3.,Cae bi~n phap phong ngira tai n~n thlfong tieh t~i cqng dAng . 3.1. Phong ngira tai n{In thudng t{clt t{Iicpng dang - Dja ph':long co k8 ho~ch ho~t dQng phong ch5ng TNIT trong k8 ho~ch ho~t dQng cua xii, C\lthS co k8 ho~ch xay. dgng cQng d6ng an toano ~ TruySn thong giao d\lc suc khoe phong chang TNIT, dS rnQi nguai 9Ung tham gia xay d\IDg cQngrl6ng an toano . " .', .,., - Co ke ho~ch C\lthe de dam bao an toan a nhihlg khu V\lC cong cQng nhu d\I(mg giao thong, c~u c5ng, chq, ao h6 - Xay cb!ngn8p s5ng van hoa lanh m~, phong ch5ngb~o llJctrong gia dinh, ,: • < • , • "" ". -, - '. " ": Tang cUOngcac,dich V\lY te,t~icQng dong nhrunh~ncheh~uquaãcua.tai n~'thuang tich. 3.2. Mpts8 bii",phapphong ngira ta; n{ln thudng t{ch t{li nh'a . Rdt nbiStlthUQng tichnghielU trQng co thS phimgtranhduqc n811~l1amy va . .ããnguM cham s69' tre trong ire canã th~n va giti; cho;I11oitruang an'toan. J18 'xay .' d\Tl1gmQtmohinh,llgoiããnhft an toan,choã,ãtre/€l1ln1gigietã4ltili'va'cQrigd6ng' c&n -. :':~ _. ,,' :- :,' '-~-:'-\" ",_,-, :"-'_:,'". '~'" - -"-.-i._' _.:_ " __ -:',' - ,_.', ', .,. ;', ,", . ,',,_' :-: .,.:. . '.c6.s\!'hieu bietyaJl1lJc hi~n, 4uqc t1i1ihlg.(iiemsau,ã
5. m Phong ngira nga - Cau thang, ban cong, cira s6 va noi choi cua tre c~ dam bao an toan dS tranh tre bi nga, Vi du: c~u thang co cira chan, cira s6 khong dS treo, ban cong du cao it nhat dSn ngirc tre. - Th@mnha xuong san nSu cao qua cAnco b~c th@mphu cho tre buoc xuong. 2) Phong dU6i mroc: Tre em co thS chSt dU6i trong vong 2 phut a nhimg noi co dt it mroc. Vi v~y ao h6, h6 voi phai diroc rao, Gieng, bS, lu dung mroc phai co n~p ~ych~cch~. 3) Phong thuong tich do v~t s~c nhon: Dao, keo va cac v~t dung s~c nhon va manh kinh va co thS gay cho tre nhtmg thirong tich nghiem trong. Khong cho tre em tiSp xuc vai cac d6 v~t nay. 4) Phong bong: Khong dS tre em dSn g~ lua 10 suai, bSp n~u, nuac soi, den d~u, diem va cac thiSt bi di~n. Vi v~y khu V\l'CbSp phfti co cua ngan ho~c rao quanh bSp nSu bSp tren san nha. 5) Phong di~n gi~t: c~u dao, 6 c~m di~n phai d~t a nO'itre khong vai tai. 6) Phong hoc s~c: tre em thich dua cac thtr vao mi~ng. Khong cho tre tiSp xuc vai cac d6 v~t nho dS phong ng~t tha. 7) Phong ngQ dQc: thu6c chua b~nh phai dS a trong hQP va a nO'i tre khong vai tai duQ'c ChĐ.t dQc, thu6c tm sau, chĐ.t tfty, xang, d~u hoft khong bao gia duQ'c cĐ.t giu trong cac chai 19 d\fIlg d6 u6ng. TĐ.t cft nhUng chĐ.t nay phai d\fl1g trong cac binh, chai d\fl1g co nhan d@ro rang va dS a nO'i rieng. , . \ Dh' , " ::.::_.lr1 ~_ .,.1 '" , "+ >. 1-1 " -*" • 1 • -*.'. ,. 8~J rC?Qngsu~,_C~g SUC-~~ .•u.ong u(}4fC enOl utta"Ơm suc v~t nuoi trong nha. Suc v~t phai duQ'c tiem phong, ra duang phfti r9 mom. 9) Phong tai m;m giao thong: tre em duai 5 tu6i co nguy cO' r~t cao khi ra duang. Chung c~ co nguai thuang xuyen ben chung va duQ'c d~y di duang an toan ngay khi chung b~t d~u biSt di. 3.3. M9t s6giai phap phong ngira tai niJn thuO'ng tEchtiJi truiYng. 1) Phong nga: Cung c6 cO'sa v~t chĐ.t cua truang, C\lthS: - San truang cAn bing ph~ng va khong ~itran truqt. - Cua s6, hanh lang, c~u thang phai co tay viTI,Ian can. - Khong cho tre h9c va chm gAn nhUng lOp h9C khong an toan nhu tuemg nha, mai ngoi, cQtnha cli co nguy cO's~p xu6ng. D6ng thm phai cho sua chua ngay. - Nhfrng cay a san truang c~ co rao ch~n dS tre khong leo treo duQ'C. - Ban ghS hong, khong ch~c ch~n phai duQ'c sua chua ngay. 55
6. - Dung cu th~ due th~ thao phai ch~c chan , dam bao an toano 2) Phong danh nhau, bao lire trong tnrong hoc, -.Giao due cho cac em khong diroc gay g8, daub nhau trong tnrong, - Khong cho cac em mang dSn tnrong nhtrng v~t s~c nhon nguy hiSm nhu dao, sung cao suo 3) Phong tai nan giao thong. - Truong phai co c8ng, hang rao. • - Trong gio ra choi phai dong c8ng, khong cho tre chay fa duongchoikhi tnrong a gĐ.n duong, - Phai co biSn bao tnrong hoc ti~n cho cac loai phirong co giOi a khu wc -. gĐ.ntnrong hoc. - HUOng dĐfl hoc sinh thuc hien lu~t an toan giao thong . .4) Phong bong. - Phong thi nghiem phai co nQi quy va hirong dĐfl cong tac an .toan hoa ch~t, an toan di~n cho cac em . Khong cho hoc sinh too bSp n~u mrong va chi an a nha an 5) Phong duBi nuac. - TruOng gĐ.nao h6, song suBi phai co hang rao ngan cacho -d vimg Iii,hQc sinh di hQc bing ghe, thuyBn phai dam bao an toano GiSng, b~ nuac trong truOng phai co n~p d~y an toano - TruOng co thuyBn va phao cUu sinh. 6) Phong di~n gi~t - H~ thBng di~n trong lap phai an toan: khong d~ day trĐ.n, dat di~n ha, bang dien d~ cao. - D\lOg C\l dien a phong thi nghlem phai dam bao antoan truac khicho.hQc sinh thvc hanh. 7) Phong ngQ dQc thuc an. . - Khong ãcho ban qua banh trong truOng. ""Thvc phfun d~ thuc an nha bSp, nu6c uBng phai dam bao ve sinh. 8) TruOng co can bQ theo d5i vB y tS hQc duang va co tLi thuBc.~p Clru tiSp wc thvc hien. CuBi cUng d~i dien truOng Icy va diButra vienhy vao bang ki~Illdjnh. cAu H()! LUQNG GIA 1.Trinh bay tinhhinh tai n~ thuang tich hien nay . •2.ãTrinh.bayãcac dja di~m, nguyen nhantai n~thuong dcb 3.Trinhãbay. cac bi~n ãPhap phong ngua tai ãntu1thuong ticht~i cĐng dang 56