Tài liệu Kiến thức chung - Công chức thuế

Nội dung text: Tài liệu Kiến thức chung - Công chức thuế

1. QLHCNN về KT: ĐN: QLNN về KT là sự qlý of NN đvới toàn bộ nền kt quốc dân = quyền lực NN thông wa cchế qlý kt nhằm đbảo tốc độ tăng trưởng và ptriển of nền kt quốc dân, được t/hiện thông wa cả 3 loại cơ wan lập pháp, hành pháp và tư pháp of NN. I-Sự cần thiết khách quan of NN về qlý kt-tchính a/ Trình bày ndung qlý nn về ktế: Nền ktế ttrường định hướng xh cnghĩa ở VN là nền ktế ttrường có điều tiết-nền ktế ttrưuờng có sự qlý vĩ mô of Nn theo định hướng xhội cnghĩa. Điều đó có nghĩa là, nền ktế nước ta chịu sự điều tiết of ttrường và chịu sự điều tiết of nnước (sự qlý of Nn). Sự qlý nnước đvới nền ktế ttrường theo định hướng xhội cnghĩa ở VN là sự cần thiết khách quan, vì những lý do sau đây: Thứ nhất, phải khắc phục những hạn chế of việc điều tiết of ttrường, bđảm t/hiện mục tiêu ptriển ktế xhội đã đề ra. Sự điều tiết of ttrường đvới sự ptriển ktế thật kỳ diệu nhưng vẫn có những hạn chế cục bộ. Ví dụ như về mặt ptriển hài hoà of xhội, thì bộc lộ tính hạn chế sự điều tiết of ttrường. Ttrường ko phải là nơi có thể đạt đc sự hài hoà trong việc pphối t/nhập xhội, trong việc nâng cao c/lượng c/sống xhội, trong việc ptriển ktế xhội giữa các vùng Cùng với việc đó, ttrường cũng ko khắc phục những khuyết tật of nền ktế ttrường, những mặt trái of nền ktế ttrường đã nêu ở on. Tất cả điều đó ko phù hợp và cản trờ việc t/hiện đầy đủ những mục tiêu ptriển ktế- xh đã đề ra. Cho nên trong qtrình vận hành ktế, sự qlý nn đvới ktế ttrường theo định hướng xhội cnghĩa là cần thiết để khắc phục những hạn chế, bổ sung chỗ hổng of sự điều tiết of ttrường, đbảo mục tiêu ptriển ktế xh. Đó cũng là t/hiện nhvụ hàng đầu of qlý nn về ktế. Thứ hai: = quyền lực, c/sách và sức mạnh ktế of mình. Nnước phải giải quyết những mâu thuẫn lợi ích ktế phố biến, thường xuyên và cơ bản trong nền ktế quốc dân. Trong qtrình hđộng ktế, con người có mối qhệ với nhau. Lợi ích ktế là biểu hiện cụ thể of mối qhệ đó. Mọi thứ mà con người phấn đấu đền liên quan đến lợi ích of mình. Trong nền ktế ttrường, mọi đối tác đều hướng tới lợi ích ktế riêng of mình. Nhưng, khối lượng ktế thì có hạn và ko thể chia đều cho mọi người, nếu xẩy ra sự tranh giành về lợi ích và từ đó phát sinh ra những mâu thuẫn về lợi ích. Trong nền ktế ttrường có những loại mâu thuẫn cơ bản sau đây: - Mâu thuẫn giữa các dn với nhau on thương trường. - Mâu thuẫn giữa chủ và thợ trong các dn - Mâu thuẫn giữa người sx kd với toàn thể cộng đồng trong việc sdụng tài nguyên và mtrường, ko tính đến lợi ích chung trong việc họ cung ứng những hhoá và dvụ kém chất lượng, đe doạ sức khoẻ cộng đồng: trong việc xâm hại trật tự, an toàn xhội, đe doạ an ninh quốc gia vì hđộng sx kd of mình. - Ngoài ra, còn nhiều mâu thuẫn khác nữa như mâu thuẫn về lợi ích ktế giữa cá nhân; công dân với Nnước, giữa các địa phương với nhau, giữa các ngành, các cấp với nhau trong qtrình hđộng ktế of đnước. - Những mâu thuẫn này có tính phổ biến, thường xuyên và có tính căn bản vì liên quan đến quyền lợi “về sống-chết of con người”. đến sự ổn định ktế-xh. Chỉ có nn mới có thể giải quyết được các mâu thuãn đó, điều hoà lợi ích of các bên. Thứ ba, tính khó khăn phức tạp of sự nghiệp kt Để t/hiện bất kỳ một hđộng nào cũng phải giải đáp các câu hỏi: Có muốn làm ko? Có biết làm ko? Có phương tiện để t/hiện ko? Có hoàn cảnh để làm ko? Nghĩa là, cần có những đkiện chủ quan và khách quan tương ứng. Nói cụ thể và để hiểu, làm ktế nhất là làm giầu phải có ít nhất các đkiên: ý chí làm giàu, trí thức làm giàu, phương tiện sx kd và mtrường kd. Ko phải công dân nào cũng có đủ các đkiện on để tiến hành làm ktế, làm giàu. Sự can thiệp of nn rất cần thiết trong việc hỗ trợ công dân có những đkiện cần thiết t/hiện sự nghiệp ktế. Thứ tư, tính gcấp trong ktế và bản chất gcấp of nn Nn hình thành từ khi xh có gcấp. Nn bao giờ cũng đại diện lợi ích of gcấp thống trị nhất định trong đó có lợi ích ktế. Nn xh cn VN đại diện cho lợi ích dtộc và ndân, Nn of ta là nn of dân, do dân và vì dân. Mục tiêu ptriển ktế - xh do Nn ta xđịnh và qlý chỉ đạo là nhằm cuối cùng
2. đem lại lợi ích vật chất và tinh thần cho ndân. Tuy vây, trong nền ktế nhiều thành phần, mở cửa với nước ngoài, ko phải lúc nào lợi ích ktế of các bên cũng luôn luôn nhất trí. Vì vậy, xhiện xu hướng vừa hợp tác, vừa đấu tranh trong qtrình hđộng ktế on các mặt qhệ sở hữu, qhệ qlý, qhệ pphối.Trong cuộc đấu tranh on mặt trận ktế. Nn ta phải thể hiện bản chất gcấp of mình để bảo vệ lợi ích of dtộc và of ndân ta. Chỉ có Nn mới có thể làm được điều đó. Như vậy là, trong qtrình ptriển ktế, Nn ta đã thể hiện bản chất gcấp of mình.Bốn lý do chủ yếu on đây chính là sự cần thiết khách quan of Nn đvới nền ktế ttrường định hướng xhcn ở VN. b/ Trình bày ndung qlý nn về tchínhchính - tiền tệ Trong nền ktế ttrường nói chung và nền ktế ttrường có sự qlý of nn theo định hướng xhcn ở nước ta nói riêng, tchính tiền tệ là đkiện tiền đề of mọi hđộng trong đsống ktế xh. Nó trực tiếp chi phối đến các hđộng khác từ sx đsống đến qlý nn. Để tchính tiền tệ tđộng đến các hđộng trong đsống ktế xh theo mục tiêu và b/chất of chế độ, đòi hỏi nn, trong t/hiện cnăng org và qlý mọi hđộng of xh cần chủ động tđộng vào tchính cũng như sdụng tchính là c/cụ để qlý xhội. Đó là đòi hỏi khách quan of bất kỳ chế độ xh nào, đbiệt là trong đkiện đổi mới ở nước ta. Vtrò qlý nn đvới tchính tiền tệ là một tất yếu khách quan được t/hiện qua hai khía cạnh: Thứ nhất, xuất phát từ vtrò of tchính tiền tệ đvới mọi hđộng trong đsống kt xh Tchính tiền tệ có vtrò đbiệt quan trọng trong nền ktế. Nó tđộng và chi phối mọi mặt hđộng trong xh, qhệ tchính tiền tệ, thuộc phạm trù qhệ sxuất, thể hiện bản chất of Nn, of chế độ và phục vụ nn. Do vây, đòi hỏi nn phải trực tiếp can thiệp, chi phối các qhệ tchính tiền tệ nhằm làm cho các qhệ tchính trong nền ktế: một mặt được t/hiện theo yêu cầu of quy luật giá trị, quy luật lưu thông tiền tệ và tín dụng ngân hàng phù hợp với đkiện of đnước; mặt khác p/vụ cho việc t/hiện mục tiêu, nvụ of Nn trong từng thời kỳ. Đó là yêu cầu mang tính khách quan xuất phát từ c/năng nvụ qlý of Nn. Thứ hai, xuất phát từ vtrò tchính of Nn Điều này được thể hiện: Nn sd tchính tiền tệ là ccụ quan trọng trong qlý xhội nói chung và qlý nền ktế nói riêng. Nn là người org và qlý mọi hđộng of xh, of nền ktế quốc dân. Một trong những ccụ qlý ktế vĩ mô quan trọng nhất of Nn là tchính tiền tệ. Vtrò to lớn of Nn về tchính tiền tệ được thể hiện qua các điếm sau: Một là: Nn định ra các luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định về tchính, csách về ns, về thuế, về tín dụng, tiền tệ . Các luật, csách này ko những bắt buộc các dn và dân cư phải tuân thủ, phải theo, mà còn tạo đkiện, mtrường để các dn hđộng. Hai là: Nn bỏ vốn đtư vào các dn quan trọng of mình, các khu vực công cộng, các kết cấu hạ tầng. Những nguồn tchính to lớn đtư vào các lvực khác nhau, ko chỉ tạo mtrường, hành lang cho các dn hđộng, mà còn tạo ra cơ sở vật chất k/thuật hiện đại cho các ngành mới, khu vực mới, có tầm quan trọng đối với toàn bộ nền ktế quốc dân. Ba là: Nn cũng là nguồn cung ứng các nguồn vốn cho đnước, Nn là người quyết định phát hành tiền tệ, kiểm soát các hđộng tdụng và pphối tín dụng. Trong đkiện ktế ttrường, hđộng of các dn ko thể thiếu nguồn vốn tín dụng, ko thể ko chịu tđộng of lưu thông tiền tệ, of sự cung ứng tchính of Nn. Ngoài ra, Nn còn trợ giá, bù lỗ, quy định giá Bốn là: Nn chi tiêu = vốn ns sẽ trở thành là người mua hàng lớn nhất of đnước. Những khoản chi of ns nn tạo thành một sức mạnh = tiền to lớn và đòi hỏi những hh, dvụ đa dạng, phức tạp tạo ra ttrường to lớn cho việc tiêu thụ hhoá, dvụ of các dn. Trong bất cứ hình thái xh nào, sức mua do chi tiêu nsnn tạo ra là sức mua lớn nhất on thị trường và đó là lực lượng tiêu thụ lớn nhất. Năm là: Nn với tư cách là người có quyền lực, t/hiện sự ktra, ksoát tchính đối với các hđộng ktế, xh, trong đó có hđộng tchính of các dn. Những việc kd phạm pháp, bê bối về tchính of các dn được nn xử lý theo pluật, bđảm cho các dn hđộng theo yêu cầu of nền ktế và đsống of ndân.Các vđề tchính on tầm vĩ mô đó chỉ có Nn mới có khả năng chi phối, tđộng đến mọi hđộng trong đsống ktế xh. Qua đó, Nn vừa bắt buộc vừa tạo đkiện cho các hđộng trong nền ktế ptriển.Từ những vđề on có thể khẳng định rằng, trong bất kỳ xh nào, đbiệt là nền ktế
3. ttrường có sự qlý of Nn theo định hướng XHCN ở nước ta: Nn qlý tchính tiền tệ là tất yếu khách quan, đồng thời cũng là đòi hỏi khách quan xuất phát từ bản chất of Nn ta. II- qlnn liên wan đến qlý thuế - tầm wan trọng qlý nn về kt: Nền KT nc ta chịu sự điều tiết of ttrường và chịu sự điều tiết of NN. Sự qlý NN đvới nền ktế ttrường theo định hướng XHCN ở VN là sự cần thiết khách quan, vì những lý do sau đây: Thứ nhất, phải khắc phục những hạn chế of việc điều tiết of ttrường, bđảm t/hiện mục tiêu ptriển ktế XH đã đề ra.Ttrường ko fải là nơi có thể đạt đc sự hài hoà trong việc pphối t/nhập xh, trong việc nâng cao clượng csống xh, trong việc ptriển kt xh giữa các vùng Cùng với việc đó, ttrường cũng ko khắc phục những khuyết tật of nền kt ttrường, những mặt trái of nền kt ttrường đã nêu ở on. all điều đó ko fù hợp và cản trở việc t/hiện đầy đủ những mục tiêu ptriển kt xh đã đề ra. Cho nên trong wá trình vân hành kt, sự qlý nn đvới kt ttrường theo định hướng theo định hướng xhcn là cần thiết để khắc phục những hạn chế, bổ sung chỗ hổng of sự điều tiết of ttrường, đbảo mục tiêu ptriển kt xh. Đó cũng là t/hiện nhvụ hàng đầu of qlý nn về kt. Thứ hai: = quyền lực, cs và sức mạnh ktế of mình. NN phải gquyết những >< lợi ích ktế phố biến, thường xuyên và cơ bản trong nền ktế quốc dân. Trong qtrình hđộng kt, con người có mối qhệ với nhau. Lợi ích kt là biểu hiện cụ thể of mối qhệ đó. Mọi thứ mà con người phấn đấu đều liên wan đến lợi ích of mình. Trong nền kt ttrường, mọi đối tác đều hướng tới lợi ích kt riêng of mình. Nhưng khối lượng kt thì có hạn và ko thể chia đều cho mọi người, nếu xảy ra sự tranh giành về lợi ích và từ đó phát sinh ra những mâu thuẫn về lợi ích. Trong nền kt ttrường có những loại mâu thuẫn cơ bản sau: + Mâu thuẫn giữa các dn với nhau on thương trường + Mâu thuẫn giữa chủ và thợ trong các dn + Mâu thuẫn giữa người sx kd với toàn thể cộng đồng trong việc sd tài nguyên và mtrường, ko tính đến lợi ích chung trong việc họ cug ứng những hh và dvụ kém chất lượng, đe doạ sức khoẻ cộng đồng: trong việc xâm hại trật tự, an toàn xh, đe doạ an ninh quốc gia vì hđộng sx kd of mình.Ngoài ra, còn nhiều mâu thuẫn khác nữa như mâu thuẫn về lợi ích kt giữa cá nhân, công dân với nn, giữa các địa phương với nhau, giữa các ngành, các cấp với nhau trong qtrình hđộng kt of đnc.Những mâu thuẫn này có tính phổ biến, thường xuyên và có tính căn bản vì liên wan đến quyền lợi” về sống-chết of con người’’ đến sự ổn định kt-xh. Chỉ có nhà nc mới có thể giải quyết đc các mâu thuẫn đó, điều hoà lợi ích of các bên. - Thứ ba, tính khó khăn phức tạp of sự nghiệp ktế Để t/hiện bất kỳ một hđộng nào cũng phải giải đáp các câu hỏi: Có muốn làm ko? Có biết làm ko? Có phương tiện để t/hiện ko? Có hoàn cảnh để làm ko? Nghĩa là, cần có những đkiện chủ wan và khách wan tương ứng. Nói cụ thể và để hiểu, làm kt là làm giàu phải có ít nhất các đkiện: ý chí làm giàu, trí thức làm giàu, phương tiện sx kd và môi trường kd. ko fải công dân nào cũng có đủ các đkiện on để tiến hành làm kt, làm giàu. Sự can thiệp of nn rất cần thiết trong việc hỗ trợ công dân có những đk cần thiết để t/hiện sự nghiệp kt. - Thứ tư, tính gcấp trong ktế và bản chất gcấp of NN NN hình thành từ khi xh có giai cấp. NN bao giờ cũng đại diện lợi ích of giai cấp thống trị nhất định trong đó có lợi ích kt. NN xhcn VN đại diện cho lợi ích dtộc và ndân, NN of ta là nn of dân, do dân và vì dân. Mục tiêu ptriển kt xh do nn ta xđ và qlý chỉ đạo là nhằm cuối cùng đem lại lợi ích vật chất và tinh thần cho ndân. Tuy vây, trong nền kt nhiều thành phần, mở cửa với nc ngoài, ko phải lúc nào lợi ích kt of các bên cũng luôn luôn nhất trí. Vì vậy, xhiện xu hướng vừa hợp tác, vừa đấu tranh trong wá trình hđộng kt on các mặt qhệ sở hữu, qhệ qlý, qhệ pphối. Trong cuộc đấu tranh on mặt trận kt. Nn ta fải thể hiện bản chất gcấp of mình để bảo vệ lợi ích of dtộc và of ndân ta. Chỉ có Nn mới có thể làm dc điều đó. như vậy là, trong qtrình ptriển kt, nn đã thể hiện bản chất gcấp of mình. Bốn lý do chủ yếu on đây chính là sự cần thiế khách wan of nn đvới nền kt ttrường định hướng xhcn ở vn. Tổng quan qlý nn về Tchính công :
4. b.1/ Kniệm qlý tchính công. Qlý tchính công là hđộng of các chủ thể qlý tchính công thông qua việc sd có chủ định các ppháp qlý và ccụ qlý để tđộng và điều khiển hđộng of tchính công nhằm đạt được các mục tiêu đã định.Thực chất of qlý tchính công là qtrình lập khaọch, tổ chưc, đièu hành và kiểm soát hđộng thu chi of Nn nhằm pvụ cho việc t/hiện các c/năng nhvụ of Nn có hquả nhất. b.2/ Ngtắc qlý tchính công. Hdộng qlý tchính công được t/hiện theo những ngtắc cơ bản sau:. - Ngtắc tập trung dân chủ: Tập trung dân chủ là ngtắc hàng đầu trong qlý tchính công. Điều này được thể hiện ở qlý nsnn, qlý quỹ tchính nn và qlý tchính đvới các cwan hchính và đvị sự nghiệp. Tập trung dân chủ đbảo cho các nguồn lực of xhội, of nền ktế được sdụng tập trung và pphối hợp lý. Các khoản thu-chi trong qlý tchính công phải được bàn bạc thực sự công khai nhằm đáp ứng các mục tiêu vì lợi ích cộng đồng. -Ngtắc hwả: Ngtắc, hwả là ngtắc quan trọng trong qlý tchính công. Hwả trong qlý tchính công được thể hiện on tất cả các lvực ctrị, ktế và xhội. Khi t/hiện các ndung chi tiêu công cộng, Nn luôn hướng tới việc t/hiện các nvụ và mục tiêu on cơ sở lợi ích of toàn thể cộng đông. Ngoài ra, hwả ktế cũng là thước đo quan trọng để Nn cân nhắc khi ban hành các csách và các quyết định liên quan đến chi tiêu công. Hwả về xhội là tiêu thức rất cần quan tâm trong qlý tchính công. Mặc dù rất khó định lượng, song những lợi ích of xhội luôn được đề cập, cân nhắc, thận trọng trong qtrình qlý tchính công. Hwả xhvà hwả kt là hai ndung quan trọng phải được xem xét đồng thời khi hình thành một quyết định, hay một csách chi tiêu ns. - Ngtắc thống nhất: Thống nhất qlý theo những vbản pluật là ngtắc ko thể thiếu trong qlý tchính công. Thống nhất qlý chính là việc tuân thủ theo một quy định chung từ việc hình thành, sd, kiẻm tra thanh tra, thanh quyết toán, xử lý các vướng mắc trong qtrình triển khai t/hiện. T/hiện ngtắc qlý thống nhất sẽ đbảo tính bình đẳng, công =, đbảo hwả, hạn chế những tiêu cực và những rủi ro khi quyết định các khoản chi tiêu công,. - Ngtắc công khai, minh bạch: Công khai minh bạch trong động viên, pphối các nguồn lực tchính công, là ngtắc quan trọng nhằm đbảo cho việc qlý nguồn tchính công được t/hiện thống nhất và hwả. T/hiện công khai minh bạch trong qlý sẽ tạo đk cho cộng đồng có thể giám sát, kiểm soát các quyết định về thu, chi trong qlý tchính công, hạn chế những thất thoát và đbảo hwả of những khoản thu, chi tiêu công. TCHíNH CÔNG Bản chất:Trong thực tiễn đsống xh, hđộng tchính thể hiện ra as là các hiện tượng thu, chi = tiền- sự vân động of nguồn tchính- gắn liền với việc tạo lập or sd quỹ tiền tệ nhất định. On p/vi toàn bộ nền kt, gắn liền với sự hđộng of các chủ thể trong l/vực ktế xh khác nhau có các quỹ tiền tệ khác nhau được hình thành và sd. Ví dụ như: Quỹ tiền tệ of hộ gđình, quỹ tiền tệ of các dn; quỹ tiền tệ of các org bảo hiểm tín dụng, các quỹ tiền tệ công.Gắn với chủ thể là nn, các quỹ tiền tệ công được tạo lập và sd gắn liền với quyền lực ktế và ctrị of Nn và t/hiện các c/năng ktế xh of Nn. Qtrình hình thành và sd các quỹ tiền tệ công chính là qtrình Nn tham gia pphối các nguồn tchính thông qua hđộng thu, chi = tiền of tchính công. Các hđộng thu, chi = tiền đó là mặt biểu hiện bên ngoài of tchính công. Tuy vậy, cần nhận rõ rằng, qtrình diễn ra các hđộng thu, chi = tiền of nn tiến hành on cơ sở các luật lệ do nn quy định đã làm nảy sinh các qhệ ktế giữa nn với chủ thể khác trong xh. Đó chính là các qhệ kt nảy sinh trong qtrình nn tham gia pphối và sd những nguồn tchính để tạo lập or sd các quỹ công. Các qhệ ktế đó chính là mặt bản chất bên trong of tchính công, biểu hiện ndung ktế xh of tchính công.Tchính công là tổng thể các hđộng thu, chi = tiền do NN tiến hành, nó p/ánh các qhệ ktế nảy sinh trong qtrình tạo lập và sd các quỹ tiền tệ công nhằm phục vụ t/hiện các c/năng of NN và đáp ứng các nhu cầu, lợi ích of toàn xh.Như vậy, tchính công là một phạm trù ktế gắn với t/nhập và chi tiêu of NN. Tchính công vừa là nguồn lực để NN t/hiện các c/năng vốn có of mình, vừa là c/cụ để NN chi phối, đ/chỉnh các hđộng khác of xh. Tchính công là c/cụ quan trọng of NN để t/hiện những nvụ phtriển ktế, ctrị, xh of đất nc. 2. Các c/năng of tchính công
5. C/năng of tchính công là các thuộc tính khách quan vốn có, là k/năng bên trong thể hiện tdụng xh of tchính.Tchính nói chung có 2 c/năng cơ bản là c/năng pphối và c/năng giám đốc. Tchính công là một bộ phận cấu thành quan trọng of tchính, có nét đặc thù là gắn với t/nhập và chi tiêu of Chính phủ. Do đó, các c/năng of t/chính công cũng xuất phát từ 2 c/năng of tchính, đồng thời có mở rộng thêm căn cứ vào nét đặc thù of t/chính công. Có thể nêu lên ba c/năng of t/chính công là tạo lập vốn, pphối lại và phân bổ, giám đốc và điều chỉnh. 2.1. C/năng tạo lập vốn Trong nền ktế ttrường, vốn tiền tệ là đkiện và tiền đề cho mọi hđộng kt-xh. Thực ra, c/ năng tạo lập vốn là một khâu tất yếu of qtrình pphối, nên khi nói về c/năng of tchính nói chung, người ta thường ko tách riêng ra thành một c/năng. Tuy nhiên, đối với tchính công, vấn đề tạo lập vốn có sự khác biệt với tạo lập of các khâu tchính khác, nó giữ vtrò wan trọng và có ý nghĩa quyết định đvới toàn bộ wá trình pphối, vì vậy, có thể tách ra thành một c/năng riêng biệt.Chủ thể of wá trình tạo lập vốn là NN. Đtượng of wá trình này là các nguồn tchính trong xh do NN tham gia điều tiết. Đặc thù of c/năng tạo lập vốn of tchính công là wá trình này gắn với quyền lực ctrị of NN. NN sd quyền lực ctrị of mình để hình thành các quỹ tiền tệ of mình thông qua việc thu các khoản có tính bắt buộc từ các chủ thể ktế xh 2.2. C/năng pphối lại và phân bổ Chủ thể pphối và phân bổ là nn với tư cách là người nắm giữ quyền lực ctrị. Đtượng pphối và phân bổ là các nguồn tchính công tập trung trong ns NN và các quỹ tiền tệ khác of NN, cũng như t/nhập of các pháp nhân và thể nhân trong xh mà nn tham gia điều tiết.Thông qua c/năng pphối, tchính công t/hiện sự phân chia nguồn lực tchính công giữa các chủ thể thuộc NN, các chủ thể tham gia vào các qhệ ktế với NN trong việc t/hiện các c/năng vốn có of NN, c/năng pphối of tchính công nhằm mục tiêu công = xh. Tchính công, đbiệt ns n n, đc sd làm c/cụ để điều chỉnh t/nhập of các chủ thể trong xh thông qua thuế và chi tiêu công.Cùng với pphối, tchính công còn t/hiện c/năng phân bổ. Thông qua c/năng này, các nguồn nhân lực tchính công đc phân bổ một cách có chủ đích theo ý chí of NN nhằm t/hiện sự can thiệp of NN vào các hđộng ktế-xh. Trong đkiện chuyển từ cơ chế qlý tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế ttrường có sự điều tiết of NN, c/năng phân bổ of tchính công được vận dụng có sự lựa chọn, cân nhắc, tính toán, có trọng tâm, trọng điểm, nhằm đạt hquả phân bổ cao. 2.3. C/năng giám đốc và điều chỉnh. Với tư cách là một công cụ qlý trong tay NN, NN vận dụng c/năng giám đốc và điều chỉnh of tchính công để ktra = tiền đối với wá trình vận động of các nguồn tchính công và điều chỉnh wá trình đó theo các mục tiêu mà NN đề ra. Chủ thể of wá trình giám đốc và điều chỉnh là NN. Đtượng of sự giám đốc và điều chỉnh là wá trình vận động of các nguồn tchính công trong sự hình thành và sd các quỹ tiền tệ. Giám đốc = đồng tiền là vtrò khách wa of tchính nói chung. Tchính công cũng t/hiện sự giám đốc = đồng tiền đối với mọi sự vận động of các nguồn tchính công, thông qua đó biểu hiện các hđộng of các chủ thể thuộc NN. Còn c/năng điều chỉnh of tchính công đc t/hiện on cơ sở các kquả of giám đốc, là sự t/động có ý chí of NN nhằm đ/chỉnh các bất hợp lý trong wá trình hình thành và sd các quỹ tiền tệ thuộc tchính công 4. Mối qhệ giữa cải cách hchính và cải cách tchính công 4.1. Cải cách tchính công trong xu thế cải cách hchính Mối qhệ giữa cải cách hchính với tchính công được thể hiện: - Việc thực thi hđộng of bộ máy NN gắn liền với cơ chế tchính hỗ trợ cho các hđộng đó. - Việc phân cấp qlý hchính phải tương ứng với sự phân cấp qlý ktế và phân cấp qlý tchính công để đbảo kinh phí cho hđộng có hquả ở mỗi cấp. - Bản thân mỗi cấp chính quyền trong bộ máy hchính đều có trnhiệm và quyền hạn nhất định trong qlý tchính công ở phạm vi of mình. - Các thể chế về qlý tchính công có tdụng chi phối hđộng of các cơ wan nn theo mong muốn of nn.
6. - Quy mô & cơ chế chi tiêu tchính công, đbiệt là để trả lương cho đội ngũ cbcc trong bộ máy nn, có t/động wan trọng đến việc phát huy năng lực of đội ngũ trong công việc đó. - NN t/hiện giám sát = đồng tiền đối với hđộng of các cơ wan hchính nn. 4.2. n dung of cải cách tchính công Ndung of cải cách tchính công bgồm: Thứ nhất, đổi mới cơ chế phân cấp qlý tchính và ns, đbảo tính thống nhất of hthống tchính quốc gia và vtrò chỉ đạo of ns TƯ; đồng thời phát huy tính tích cực chủ động, năng động sáng tạo và trnhiệm of địa phương cũng như các ngành trong việc điều hành tchính và ns. Thứ hai, đbảo quyền quyết định ns địa phương of HĐND các cấp, tạo đkiện cho chính wyền địa phương chủ động xử lý các công việc of địa phương; quyền quyết định of các Sở, Bộ, Ban, Ngành về phân bổ ns cho các đvị trực thuộc; quyền chủ động of các đvị sd ns trong p/vi dự toán đc duyệt phù hợp với chế độ, c/sách. Thứ ba, on cơ sở phân biệt rõ cơ wan hchính công quyền với org sự nghiệp, dvụ công, t/hiện đổi mới cơ chế phân bổ ns cho cơ wan hchính, xóa bỏ chế độ cấp kinh phí căn cứ vào kquả và chất lượng hđộng, hướng vào kiểm soát đầu ra, chất lượng chỉ tiêu theo mục tiêu of cơ wan hchính, đổi mới hthống định mức chi tiêu đơn giản hơn, tăng quyền chủ động cho cơ wan sd ns. Thứ tư, đổi mới cơ bản chế độ tchính đối với khu vực dvụ công. Thứ năm, t/hiện thí điểm để áp dụng rộng rãi một số cơ chế tchính mới Thứ sáu, đổi mới ctác kiểm toán đvới các cơ wan hchính, đvị sự nghiệp nhằm nâng cao trnhiệm và hquả sd kinh phí từ nsnn, xóa bỏ tình trạng nhiều đầu mối thanh tra, ktra, kiểm toán, đvới các cơ wan hnàh chính, đvị sự nghiệp Qlý thuế trong lĩnh vực Qlý tchính công Qlý tchính công là hđộng of các chủ thể qlý tchính công thông qua việc sd có chủ định các p/pháp qlý và c/cụ qlý để t/động và điều khiển hđộng of tchính công nhằm đạt đc các mục tiêu đã định. Thực chất of qlý tchính công là qtrình lập kế hoạch, org, điều hành và kiểm soát hđộng thu chi of nn, p/ánh hthống các qhệ ktế dưới hình thức gtrị trong qtrình hình thành và sdụng các quỹ tiền tệ of nn nhằm p/vụ việc t/hiện những c/năng vốn có of nn đvới xh (ko vì mục tiêu thu lợi nhuận). Sự cần thiết khách quan về qlý NN trong qlý tchính công: nn sd nhiều p/pháp để qlý tchính công như: - Ppháp hchính là cách thức tđộng trực tiếp of nn thông qua các quyết định dứt khoát và có tính bắt buộc trong khuôn khổ luật pháplên các chủ thể ktế.Nn xd và ko ngừng hoàn thiện khung pluật, tạo ra một hành lang plý cho các chủ thể tham gia vào hđộng of nền kt nhằm t/hiện các mục tiêu of nn trong những tình huống nhất định.Ppháp này mang tính bắt buộc và tính quyền lực. - Ppháp ktế là cách thức t/động gián tiếp of nn, dựa on những lợi ích ktế có tính huớng dẫn lên đtượng qlý, nhằm làm cho đtượng qlý tự giác, chủ động hoàn thành tốt nhvụ được giao. Ppháp này mở rộng quyền hđộng cho các chủ thể ktế, đồng thời cũng tăng trnhiệm ktế of họ. Đề ra chiến lược ptriển kt-xh qui định nhvụ mục tiêu phù hợp với thực tế. Sd các định mức kt (như giãn nộp thuế, giảm thuế suất thuế TNDN từ 28% xuống còn 25%), các biện pháp đòn bảy, kích thích kt để lôi cuốn, thu hút, khuyến khích các chủ thể ktế ptriển sx theo hướng ích nước, lợi nhà. Sd csách ưu đãi ktế. Một trong những c/cụ qlý ktế vĩ mô quan trọng nhất of Nn là tchính. Vtrò to lớn of Nn về tchính được thể hiện qua các điếm sau: - Nn định ra các luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định về tchính, c/sách về ns, về thuế, về tín dụng, tiền tệ . Các luật, c/sách này ko những bắt buộc các dn và dcư phải tuân thủ, phải theo, mà còn tạo đkiện, môi trường để các dn hđộng. - Nn bỏ vốn đtư vào các dn quan trọng of mình, các khu vực công cộng, các kết cấu hạ tầng. Những nguồn t/chính to lớn đtư vào các lvực khác nhau, ko chỉ tạo môi trường, hành lang
7. cho các dn hđộng, mà còn tạo ra cơ sở vật chất k/thuật hiện đại cho các ngành mới, khu vực mới, có tầm quan trọng đối với toàn bộ nền ktế quốc dân. - Nn cũng là nguồn cung ứng các nguồn vốn cho đnước, Nn là người quyết định phát hành tiền tệ, kiểm soát các hđộng tín dụng và pphối tín dụng. Trong đkiện ktế ttrường, hđộng of các dn ko thể thiếu nguồn vốn tín dụng, ko thể ko chịu tđộng of lưu thông tiền tệ, of sự cung ứng t/chính of nn. Ngoài ra, nn còn trợ giá, bù lỗ, quy định giá - Nn chi tiêu = vốn ns sẽ trở thành là người mua hàng lớn nhất of đnước. Những khoản chi of nsnn tạo thành một sức mạnh = tiền to lớn và đòi hỏi những hh, dv đa dạng, phức tạp tạo ra ttrường to lớn cho việc t/thụ hh, dv of các dn. Trong bất cứ hình thái xh nào, sức mua do chi tiêu nsnn tạo ra là sức mua lớn nhất on ttrường và đó là lực lượng tiêu thụ lớn nhất. - Nn với tư cách là người có quyền lực, t/hiện sự ktra, k/soát t/chính đvới các hđộng ktế, xh, trong đó có hđộng t/chính of các dn. Những việc kd phạm pháp, bê bối về t/chính of các dn được nn xử lý theo pluật, bđảm cho các dn hđộng theo yêu cầu of nền ktế và đsống of ndân.Các v/đề t/chính on tầm vĩ mô đó chỉ có nn mới có k/năng chi phối, tđộng đến mọi hđộng trong đsống ktế xh. Qua đó, Nn vừa bắt buộc vừa tạo đkiện cho các hđộng trong nền ktế ptriển.NSNN được xem là bộ phận quan trọng nhất of t/chính công. NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi of nn đã được cwan nn có thẩm quyền quyết định và được t/hiện trong một năm để bđảm t/hiện các c/năng, nhvụ of nn.Về khía cạnh ktế, hđộng thu - chi of NSNN thể hiện qtrình pphối và pphối lại một bộ phận gtrị tổng sp xh. C/năng cơ bản of NSNN là c/cụ t/hiện việc phân bổ nguồn lực trong xh; t/hiện c/năng tái pphối t/nhập và c/năng điều chỉnh vĩ mô nền ktế quốc dân. Vì thế NSNN t/động trực tiếp và gián tiếp tới hầu hết các chủ thể, các đvị và các org trong xh. NSNN cũng đóng vtrò quan trọng trong việc t/hiện công = xh và giải quyết các vđề xh Nd of qlý nn trong lĩnh vực tchính công:Thuế là nguồn thu chủ yếu of nsnn, p/ảnh bản chất of chế độ xh. Do vậy trong qlý thuế, Nn cần phải luôn hoàn thiện để một mặt bđảm nguồn thu cho nn, mặt khác động viên được sự đóng góp of toàn dân trong việc tạo ra một nguồn lực t/chính đủ mạnh để ptriển ktế, xd đnước. Thuế là c/cụ quan trọng góp phần tích cực giảm bội chi ns, giảm lạm phát, ổn định ktế - xh, chuẩn bị đkiện và tiền đề cho việc ptriển đnước lâu dài. Với nền ktế nhiều thành phần, hthống thuế được á/dụng thống nhất giữa các thành phần ktế. Thuế phải bao quát được hầu hết các hđộng kd, các nguồn t/nhập trong xh Csách thuế đã bắt đầu phát huy được tdụng qlý, điều tiết vĩ mô nền ktế như: - Về Thuế gtgt thúc đẩy sx kd và lưu thông hh vì chỉ tính on phần gtrị tăng thêm of hh, dv, nhờ đó khắc phục được nhược điểm đánh thuế trùng of thuế doanh thu trước đây. Từ ngày 01/01/2009 đã thu hẹp nhóm ko chịu thuế từ 28 nhóm xuống còn 25 nhóm vì nếu nhóm hh, dv thuộc đtượng chịu thuế thì thuế đầu vào được khấu trừ còn nếu nhóm hh, dv thuộc đtượng ko chịu thuế thì thuế đầu vào ko được khấu trừ. Mặt khác lại mở rộng nhóm ưu đãi để khuyến khích xuất khẩu. - Về thuế TNDN từ ngày 01/01/2009 đã giảm thuế suất từ 28% xuống còn 25% giúp dn tạo thêm lợi nhuận, góp phần thúc đẩy đtư vốn, cải tiến công nghệ; thu hẹp đtượng chịu thuế TNDN chỉ còn là Org, chuyển cá nhân qua TNCN; bỏ quy định về chi phí hợp lý thay vào đó là chi phí được trừ. - ko lồng csách xh nào vào csách ktế như miễn giảm khuyến khích đtư vào các lvực, ngành nghề, vùng ktế theo hướng ptriển do nn đề ra. Đnước ta đang tiếp tục triển khai đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa, đẩy mạnh hội nhập khu vực và qtế, điều này đã và đang rất cần một nguồn lực t/chính đủ mạnh. Trong bối cảnh như vậy, việc hoàn thiện qlý thuế trong t/chính công – nguồn thu chủ yếu of nsnn cần tiến hành với những ndung sau: * Cải cách, hoàn thiện các sắc luật về thuế theo các tiêu chuẩn cơ bản và hướng chính sau đây: - Hthống thuế phải huy động mọi nguồn thu, tăng thu on cơ sở mở rộng diện thu với mức thuế suất vừa phải và đơn giản (thuế suất cao và thấp quá sẽ mất tác dụng of thuế).
8. - Xđịnh và lựa chọn đúng mục tiêu of thuế là kích thích, điều tiết ktế và tăng thu cho nsnn; ko nên đặt ra cho thuế phải t/hiện một lúc nhiều mục tiêu liên quan đến csách xhội. - T/hiện csách thuế bình đẳng đối với các thành phần ktế, các tầng lớp dcư. - Đơn giản hóa csách thuế: đơn giản cả về mặt thuế suất, thủ tục; dễ hiểu, dễ t/hiện, dễ ktra, dễ được đông đảo người nộp thuế chấp nhận. - Csách thuế phải có tdụng tích cực trong pphối t/nhập, điều tiết t/nhập hợp lý, tạo sự công = xhội. - Csách thuế phải bđảm ổn định trong một thời gian dài, tránh tình trạng thay đổi quá nhiều, gây trở ngại cho hđộng sx, kd, dv. - Csách thuế phải tạo ra đkiện cho knăng ksoát được: ksoát of người nộp thuế, người thu thuế và cwan qlý thu thuế. - Thu hẹp phạm vi diện miễn giảm thuế, tập trung vào các yêu cầu cơ bản of csách ktế, nhằm t/hiện mục tiêu chiến lược ptriển ktế – xh. - Nâng cao hiệu lực plý và hquả of c/sách thuế. Ap dụng nghiêm minh hình thức thưởng phạt trong thuế * Tuyên truyền, phổ biến sâu rộng, thường xuyên trong mọi org và dcư về các luật thuế và các văn bản dưới luật để họ hiểu rõ, nhận thức trnhiệm, ngvụ of người nộp thuế và org t/hiện tốt. Tạo đkiện cho dân biết, dân bàn, dân làm, dân ktra, đây là một sức mạnh to lớn để t/hiện csách chống trốn thuế, lậu thuế * org chỉ đạo ctác kê khai, đăng ký, xét duyệt đăng ký sx kd làm cơ sở, làm căn cứ plý để thu thuế. Đó là khâu qlý vĩ mô quan trọng trong lvực ktế và là một khâu đi đầu trong qlý thu thuế, t/hiện các điều khoản of các luật thuế có căn cứ plý. * Chỉ đạo org thu thuế và nộp thuế. Hthống cwan thuế là cwan chuyên trách t/hiện nhvụ ktra, ksoát, tính thuế, thông báo thuế, thu thuế và t/hiện các xử phạt vi phạm luật thuế of những org và cá nhân nộp thuế trong việc t/hiện luật thuế, phối hợp với cwan kho bạc nn trong việc thu nộp thuế vào nsnn * org ktra t/hiện các luật thuế.Hthống thanh tra nn, thanh tra t/chính, thanh tra thuế có quyền và có trnhiệm org ctác thanh tra về thuế. Ktra những người nộp thuế thi hành ngvụ nộp thuế và ktra các org thu thuế và cán bộ thuế thi hành luật thuế. Qlý & điều hành NSNN: Định nghĩa: Luật NSNN năm 2002 đã định nghĩa: “NSNN là toàn bộ các khoản thu chi of NN đã được cơ wan có thẩm quyền of NN quyết định và t/hiện trong một năm để đbảo t/hiện các c/năng, n/vụ of NN”. Bản chất: Về bản chất of NSNN, đằng sau những con số thu, chi là các qhệ lợi ích ktế giữa NN với các chủ thể khác như dn, hộ gia đình, cá nhân trong và ngoài nước gắn liền với qtrình tạo lập, p/phối và sd quỹ tiền tệ tập trung of NN, phát sinh khi NN tham gia vào qtrình pphối các nguồn tài nguyên chính qgia.Dưới giác độ pháp lý, SN được luật hóa cả hình thức lẫn ndung; trình tự và biện pháp thu, chi NSNN là sự thể hiện quyền lực nn trong lvực ns.Dưới giác độ chuyên môn, nghiệp vụ, NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi of nn được dự toán và t/hiện trong một năm, theo quy trình bgồm cả khâu dự toán (kể cả khâu chuẩn bị, thảo luận, quyết định phê chuẩn) chấp hành quyết toán NSNN.Dưới giác độ qlý vĩ mô, NSNN là một c/cụ sắc bén nhất để nn t/hiện c/năng n/vụ of mình tđộng vào nền ktế. 2. Vtrò of nsnn:Vtrò of NSNN trong nền ktế ttrường về mặt chi tiêu có thể đề cập đến nhiều ndung và những biểu hiện đa dạng khác nhau, song có thể khái quát on những khía cạnh sau: 2.1. Vtrò of một ns tdùng: Đbảo hay duy trì sự tồn tại và hđộng of bộ máy nn NSNN đbảo tchính cho bộ máy of nn = cách khai thác, huy động các nguồn lực t/chính từ mọi lvực, mọi thành phần ktế, dưới các hình thức bắt buộc hay tự nguyện. Trong đó, quan trọng nhất vẫn là nguồn thu từ thuế. Việc khai thác, tập trung các nguồn t/chính này phải được tính toán sao cho đbảo được sự cân đối giữa nhu cầu of nn với dn và dcư, giữa tdùng và tiết kiệm