Tài liệu ôn thi vị trí Phục hồi chức năng Cao đẳng - Phần 1 - Ánh sáng trị liệu

Nội dung text: Tài liệu ôn thi vị trí Phục hồi chức năng Cao đẳng - Phần 1 - Ánh sáng trị liệu

1. ANH sANG TRJ LI~U 1. D~I CUONG - Anh sang tri lieu hi dung tia ill ngoai va hong ngoai vao muc dich di€u tri va phong benh. - Anh sang la 1 dang dao dong song dien til, co nguon g6c tv nhien (mat troi) hoac nguon nhan tao (cac loai den ). + TlJ nhien: anh sang m~t troi khi qua cac tfing khi quyen toi m~t dfit co cac thanh phfin chinh: * Birc xa hong ngoai (RN): 50 - 72% * Birc xa ill ngoai (TN) 0 - 4% * Birc xa tia sang trang : 28 - 46% + Nhan tao: cac v~t r~n bi d6t nong do d€u tao ra hong ngoai, Neu 1 v~t r~n duoc d6t nong til 14000C + 40000C se tao ra ill ngoai. - Anh sang diroc truyen di voi v~ t6c 300.000 km/s, co biroc song A = 10-Onm. - Quang ph6 dien ill anh sang rfit rong, nhung m~t nguoi chi nhin thfiy met nm nm phan rfit nho trong khoang A = 750 - 400 Con til ngoai va h6ng ngo~i m~t nguai khong nhin thfiy duQ'c. nm 200nm 400nm 750 > 3000nm Hang Tfr ngo~i btl CJ ,~a a ~ a >Q 'a ~ =. ,~ ~ c ~ = ~ CJ ~ ngo~i ~ U ~ >- TN Buc x~ anh sang nhin thay RN Miu tim Maudo - Trong di€u tri VLTL sil d\lng aM sang co bu6c song nhin thfiy va ca khong nhin thfiy. 2. TU NGOAI. TRI. LIEU. 2.1. Philn chia 147
2. Phu thuoc vao bmrc song va tac dung sinh hoc chi a illngoai lam 3 loai: - Tir ngoai C (UV.C): ill 200 - 280nm - Tu ngoai B (UV.B): ill 280 - 315nm - Tir ngoai A (UV.A): nr 315 - 400nm 2.2. Ngu8n til ngoai 2.2.1. TiCngoai tv nhien Do m~t troi cung cdp, chu y€u la nr ngoai A, rdt it nr ngoai B h§.u nhir khong co nr ngoai C, boi Ie 0 dQ cao 40km tu ngoai C bi hdp phu boi cac t§.ng khi quyen va qua nghien ciru thay 1)' l~ trr ngoai A: B: C = 25: 1: O. Tir ngoai chieu tren b€ mat phu thuoc vao mua, thai gian trong ngay, thai ti~t, dQ sach cua khong khi va dQ cao thap cua b€ mat trai ddt. 2.2.2. TiCngo{li nhan t{lo - G6m cac Ioai den: den h6 quang carbon, den thach anh, den hoi thuy ngan - Ty l~ ill ngoai A : B : C = 1 : 1 : 1 2.3. Tac dung sinh hoc: phu thuoc vao buoc song. 2.3.1. Lam do da - Tac dung ra nhdt cua ill ngo~i la do da va co dQ xuyen sau khoang Imm khi chi~u tren m~t da. Do da la tieu chuAn d€ chi dinh li€u di€u tri cho m6i nguai. - Co 5 muc dQ do da: + Li€u s~p do da: la muc dQ chi€u chua du d€ gay do da. + Do da muc d<) 1: la muc d<)do da nht;, khong lam da troc vAy, co th~ hoi ngua. Cac tri~u chUng nay se h€t trong vong 24 gia sau khi chi€u. + Do da muc d<)2: troc da nht;, ngua va rat bong. Mdt di sau 2 - 3 ngay. + Do da muc dQ 3: da do han, ngua va rat bong, troc da ra thuang lap bi~u bi bi lQt. Mdt di sau 10 - 15 ngay. + Do da muc d<)4: da bi sung phu, n6i bong nuac, rdt rat bong. 148
3. _Lieu do da phu thuoc van rmrc dQ nhay cam cua nguoi ducc chieu, cirong dQ birc xa, khoang each til nguon d~n vi tri duoc chieu va thai gian chieu. Do da xuit hien r5 sau khi chieu 5 - 10 gio, 2.3.2. Gay giiin m{leh dum da - Tir ngoai co tac dung gay gian mach diroi da, nho do rna cai thien diroc dinh dirong tuAn hoan tai chiSduoc chieu, 2.3.3. Kieh hO{ltsterol, tao vitamin D3 - Giup cho qua trinh chuyen hoa calci - phospho, nen duoc ap dung d~ di€u tri coi xuong suy dinh du5ng tre em. 2.3.4. Tdc dung giiim dau, an than - Tac dung van cac dAu mut than kinh kich thich tao ra nhtrng san pham tuong W nhu histamin, v~y nen sau khi chieu 6 - 7 gio co tac dung an thAn. 2.3.5. Tdc dung vOl milt - Giac mac hip thu ill ngoai B, thuy tinh dich ill ngoai C, thuy tinh th~ ill ngoai A. Cho nen no gay kich thich, lam kho va Ioet giac m~c. Vi v~y phai den kinh ram khi chi~u ill ngo~i. 2.3.6. Vui ed - Tu ngo~i co tac d1,lnglam tang ti~n truong h,rc CCY. 2.3. 7. Cae tae d!lng khae - Tang cuang chuy~n hoa d~m. - Giam b~ch cAu trung tinh va don nhan. - Tang h6ng cAu. - H~ huy~t ap. _Kich thich cac tuy~n nQi ti~t, sinh d1,lc,kich ho~t tuy~n giap, uc ch~ tuy~n c~n giap. _ Tang cub'ng bai ti~t m6 hoi, bai ti~t acide uric trong nu6c ti~u. - Tang chuy~n hoa CCY ban. _H~ duang huy~t d6i v6i nguai co duang huy~t ca~. _ Giam tAn s6 ho hip thO'sau, tang cub'ng trao d6i oxy. 149
4. - Pha huy m(>ts6 men: Carbohydroca, Protease, Catalase, Urease Vi v~y ill ngoai duoc chi dinh di€u tri rAtrong dii trong lam sang. 2.4. Li~u di~u tr] _Xac dinh lieu cua illngoai phai lam phan irng do da goi la Biodose. - Phan irng do da phu thuoc vao 2 y€u t6: + Loai den. + Thai gian chieu: thai gian chien cang lau phan irng do da cang nhieu, - N€u bi€t li€u do da d(>1 ta co th~ suy ra li€u do da ti€p thea: + Lieu sip do da bang 112li€u d(>1. + Lieu do da d(>2 gAp 2,5 ldn d(>1. + Lieu do da d(>3 gAp 5 ldn d(>1. + Lieu do da d(>4 gAp 10 ldn d(>1. _ Vung da ldn tnroc dff chieu: muon chien ill ngoai l~p lai phai co thai gian d~ phan irng do da ldn truce mAt h~n va muon co phan irng do da nhu ldn chieu tnroc, ldn sau phai tang li€u chieu, _ Khoang each ill den chi€u d€n vung da du cvao S\l nh~y cam cua nguai du ttfrm kim lo~i co 6 16 hinh chii' nh~t va m(>t thanh truqt co th~ dong ho~c ma cac 16 do. _ Vi tri do: thuang do a vung cO'th~ nh~y cam nhfrt nhu vung ngl,l'c, lung, m~t tru6c canh tay. _ Ky thu~t: c6 dinh thu6c len da sao cho tfrm kim lo~i luon ap sat m~t da, ddy thanh truqt che kin ca 6 16. Den tu ngo~i d~t cach xa 50cm va th~ng goc v6i m~t da. Ldn lu<)'ckeo thanh truqt d~ ha 16 thu nhfrt 15 giay, r6i keo ti€p d~ ha 16 150
5. - thir hai 15 giay, cir ti~p tuc nhir v~y d~n 16 thir 6 thi t~t den va thao thuoc ra. Nhir v~y 16thir nhat diroc chieu 90 giay, cac 16 ti~p then it han 15 giay so voi 16 tnroc no, d~n 16 thir 6 chi diroc chieu 15 giay. Sau khi do xong, d(m benh nhan khong duoc gai hoac cha xat len vung da vira do, khong uong nrou bia, khong d€ vung da do ti~p xuc voi nang, - Doc k~t qua: sau 18-24 gio, thong thirong sau 6-8 gio da thfiy hien nrong do da, khi doc k~t qua thfiy 1 trong 3 bieu hien sau: + Tfit ca 6 16 d€u khong thfiy do da: la do lieu ill ngoai thap, cAn do Iai voi li€u cao han (cong sufit den cao han hoac thai gian chieu m6i 16 dai han). + Thfiy mot s6 16 do da co bo vien ro, chon 16nao do da it nhfit nhung con nhin ro bo vien, thai gian chieu cua 16do la li€u sinh lY· + Ca 6 16d€u do da ro: la do 1i€uqua ca~, cAn do l~i v6i li€u giam di. 2.6. Chi djnh - Cac v~t thuang, v~t 10et do nhi~m trung lau lanh. - B~nh vdy n~n giai do~n m~n tinh, nfim da, l1,mgtoc. - Loang xuang, coi xuang suy dinh dUOng tre em. - B~nh Zona thAn kinh, viem da thAn kinh. - M(>t s6 b~nh ngoai da khac: m\m nhQt, viem nang long, viem chan toc, nfim da. - Gay mftn cam d€ di€u tri giam dau trong cac b~nh kh6p va thAn kinh. - Sat khudn khong khi bu6ng mb, bu6ng thu thu~t. - Ch6ng mfit ngu, an thAn. 2.7. Chang chi djnh - Lao phbi ti~n tri€n, ung thu, viem gan - B~nh nhan th€ tr~ng suy ki~t, s6t ca~. - Xo c(rng d(>ngm~ch. - Nh6i mau co tim. - Suy th~n, suy gan, cham cfip, basedow. - Nguai co mftn cam vai anh sang 151
6. - . - 2.8. Tai bi~n di~u tr] va each phong ngira 2.8.1. Viem kit mac _ Gay viem k€t mac m~t sau khi chieu ill ngoai 10 - 12 gio, cac trieu chirng xudt hien nhir dau, cam giac cQm mi m~t, so anh sang, chay mroc mat. _ Di€u tri trong tnrong hQP nhe la nra mat bang dung dich acid boric. Truong hQP nang phai deo kinh ram, nam phong t6i 1 - 2 ngay, _ D€ d€ phong tai bi€n thi benh nhan va KTV phai deo kinh bao v~ m~t va khong nhin thang vao den. 2.8.2. Bong _ Bong co th€ xUdt hien trong luc di€u tri voi mot v~t do da r6i bien thanh phong mroc. Bong thirong do chieu qua lieu. _Bong cling co th€ do cam giac da cua benh nhan bi r6i loan. _Bong con co th€ xay ra khi cham vao den con dang nong, bong den roi. 2.8.3. Difn gi(it _Xay ra do cham vao day dien trAn mach dien, hoac la do day nong ti~p xuc v6i bQph~n kim lo~i cua den. 2.8.4. an J{lnh _Chi~u toan than trong khi nhi~t dQphong thdp hon ben ngoai ho~c co gio ltia. 3. HONG NGO~I TRI LI:E:U 3.1. Phan chia: chi a 3 lo~i: - H6ng ngo~i A (IR.A): ill 750 - 1500 nm - H6ng ngo~i B (IR.B): til 1500 - 3000 nm - H6ng ngo~i C (rR.C): tren 3000 nm 3.2. Nguan hang ngo~i: co 2 ngu6n 3.2.1. Hang ngo{li tl! nhien _ Do m~t trai cung cdp, no ph\! thuQc vao mua, VI tuy~n, thai ti~t, khi ? quyen. 3.2.2. Hang ngo{li nhlin t{lo _Do den va cac ngu6n khac co phat quang ho~c khong phat quang t~o fa. 152
7. 3.3. Tac dung sinh hec 3.3.1. Tren tuan hoan _ H6ng ngoai co tac dung lam gian mach, tang cuong hru thong mau vi vay gay nen do da, tang t6c dQ mfin nhiet cua mo, phat bin nhiet, tang cuong dinh dirong t6 chirc, tang thirc bao do tang bach cfiu, tang bai ti€t m6 hoi, tang ap lire tham thau. 3.3.2. Tren than kinh _ Tac dung len di€m cu6i cua mang hroi thfin kinh trong da nen co tac dung lam diu dau, giam dau, thu gian co bi co cirng, thu gian thfin kinh. 3.3.3. Hang ngoai trong phum vi nhin thOy dU'(fc _ Mau do gay kich thich, mau xanh gay ire che, H6ng ngoai khong mau co buoc song dai co tac dung sau, nen duoc su dung di€u tri nhtmg tnrong hop man tinh. Tom l~i: H6ng ngoai vira co tac dung C\lCbQ, vira co tac dung toan than thong qua phan x~ thfin kinh va th€ dich. 3.4. Ky thu,t ap d1}ng _ Vung di€u tri duQ'c bQc lQ, buc x~ cao nh~t khi tia vuong goc v6i m~t da duQ'c di€u tri va tY l~ nghich v6i binh phuang khoang cach ill den d€n m~t ph~ng duQ'cchi€u. _Khoang cach ill den d€n m~t da duQ'c chi€u ill 30 - 90 cm. - Chi€u 1 lfinlngay, co th€ 2 ho~c 3 lfin. - Thai gian chi€u: 15 - 30 phut. 3.5. Chi dinh - Giam dau, gian ca, tang cuang lUllthong tufin hoan. _ Di€u tri ch6ng viem: viem kh6p, viem S\ln vanh tai, viem dau day thfin kinh, bong gan, viem phfin m€m, viem t6 chuc du6i da, d\lng gi~p do ch~n thuang. _ Di€u tri dau lung, ch~y tru6c khi xoa bop, v~n dQng tri li~u, kich thich li€n s~o sau m6, thoai kh6p 153
8. 3.6. Chang chi dinh - Vung da vo mach, neu dung phai giam lieu, - MQt s6 benh ngoai da. - Vung da mAt cam giac nong -Tanh, co dia seo 16i. - Benh co nguy co chay mau, chAn thirong moi (gay chay mau). - Viem co mu, s6t, xung huyet, - U lanh tinh, u ac tinh. - Say nang, say nong hoac khong chiu duoc nong. 3.7.Tai bi~ndi~utr] 3.7.1. Bong: co th~ gay bong nong, - Bong xuAt hien trong luc di€u tri voi mot v€t do da r6i bien thanh phong mroc. Bong thuong do cirong dQ birc xa qua Ian rna benh nhan lai khong hieu ro ban chAt cua cuoc di€u tri nen khong thong bao cho KTV khi nhiet dQ tang cao, di chuyen lai gAn bong den hay ngu quen khi di€u trio - Bong cling co th~ do cam giac da cua benh nhan bi r6i loan. - Bong con co th~ xay ra khi cham vao den con dang nong, bong den roi. 3.7.2. Difn gi(it _Xay ra do ch~m vao m~ch di~n, nhung nguyen nhan chinh la do day d~n ti€p xuc vai cac bQ ph~n d~n di~n cua den. 3.7.3. HOf}i thU' _Khi chi€u den a vung da co r6i lo~n tuAn hoan, do khong th~ cung cAp du nhu cAu oxy cho mo trong khi qua trinh bi€n du5ng gia tang duai tac d\mg nhi~t. 3.7.4. Dau dliu _Dau dAu trong truang hqp m6 hoi khong bai ti€t hay di€u tri trong di€u ki~n thai ti€t qua nong. Day la bi~u hi~n cua truang hQ'psay nong. 3.7.5. Tao bon - Do b~nh nhan d6 m6 hoi rna khong duQ'c bu nuac cAnthi€t. 3.7.5. Nglit 154
9. _Chieu hong ngoai tren dien rong gay ha huyet ap co th€ lam benh nhan ngfrt xiu do thieu mau nao, Ngfrt cling xay ra khi benh nhan ngoi b~t d~y sau khi dieu tri toan than. 3. 7.6. an l{lnh _Chieu toan than gay tang than nhiet co th€ dat d€n 1°C. N€u benh nhan ra khoi phong di~u tri ngay co th€ co cam giac an lanh, 3. 7. 7. Tan thuang milt - Co gia thiet chieu hong ngoai co th€ gay due thuy tinh the, bong vong mac, nen cdn bao v~ mat khi chieu den. 4.KtTLU~N SU dung anh sang d€ tri lieu trong V~t ly tri lieu - Phuc h6i chirc nang chiem mot vi tri ngay cang quan trong nham d€ lam giam dau, chong viem, diet khuan va nang cao sire khoe, 155