Tài liệu ôn thi vị trí Hình ảnh y học Cao đẳng - Kỹ thuật X-quang không dùng thuốc cản quang - Kỹ thuật chụp cột sống cổ

Nội dung text: Tài liệu ôn thi vị trí Hình ảnh y học Cao đẳng - Kỹ thuật X-quang không dùng thuốc cản quang - Kỹ thuật chụp cột sống cổ

1. K~THUATCHUPCOTS6NGc6• • • (Thoi gian: 41iil) Ml)C TIEU I. Neu duoc cae chi dinh chup X quang C(Jf s6ng c6. 2. Trinh bay duac Icy thudt chup C9f song c6. 1. GIAI PHAu CQT SONG CO vA em DIN" CH1)P 1.1. GIAI PHAU COT SONG Xuong c{>tsong co 3 doan, trong do co 7 dbt song d, 12 dbt song ngirc, 5 dbt song thAt lung, 5 d6t song cung dinh li~n nhau va 3 dbt song C\It dinh li~n nhau tao nen xirong cut, cac dbt song d~u co cac tinh chat chung sau day. M6i dbt song g6m co ba phan: - Than dbt song a phia truoc - Cung dbt a phia sau - Mom d6t song, mom dbt song co 3 loai: + Mom gai + Mom ngang + Mom khop 1.1.1. D~t s~ng c6 Than dbt be ngang, !6 d6t song rong, mom gai che doi nam ngang eho dong manh dbt song di qua. 1.1.2. D~t s~ng nglfc Than dbt kha day. hai ben than co bon dien khop d~ kh&p cbi d~u sau xU011g suOn, 16 dbt s6ng tren. 1.1.3. D~t s~ng th~t lU'ng Than dbt s6ng rAt to, cae mom ngang dai va nh9n ca.e mom gai n~m ngang va huang th~g ra sau. Oie d6t s6ng dum n6i v&i nhau b~ng cae day ch~ng, cae than d6t n6i vai nhau b~ng cae rna sVn gian dbt sbng. Vi V?y khi bi eh§n thuang e6 th~ t6n thuang d~n than d6t s6ng ho~c cae mom ngang, cae ilia SVIl. 1.2. cAc CHi DINH CHl,JP COT SONG CO 1.2.1. Chin tlnrollg c~t s~ng c8 M{>t chuin doan gfry C<)l s&ng (vung c6 tay vung lung) la m<)t kinh hoang o6i vai b~nh nhan va gia dinh. f)i~u d6 c6 nghia lit m<)t thuang tich kha n?ng, co th~ b~nh nhan bi li~t tuy subt doi. N~u sau m<)t eh&n thuang b~nh nhan keu dall hay cung ca a c6 thi phai nghi ngo c6 gay c<)t sbng. Lue §y phai di clWp X quang. C~n chVp phim th~ng. nghieng va Ch\lP mom nha khi h3 T<)ngmi¢ng. C6 cae hinh thai 1&nthuang sau: 40
2. 1.2.1.1. Gay d6r C, T6n thuong d6t C1 xay ra khi co mot lire eire ky nang tuy theo true len dinh d~u. Lire nay tac dong sang ben lam g~y cac cung cua d6t song la nhfmg noi mong nh~t va y~u nhat cua C I. Khi g~y cac cung xucmg co xu huong doang rong cang lam rong fmg tuy ch6 g~y co th~ th~y tren phim nghieng. 1.2.1.2. Gay mom nha G~y mom nha nrong d6i hay gap chiem 10% gfty cot song c6, do nga chuc dfru , . xuong d~t g~y mom nha do tai nan ° to, choi th€ thao. Chuan doan thuong muon vi kho phat hien tren phim. Mu6n phat hien gfiy mom nha phai chup CJ, C2 thang nghieng, Hien nay co th~ chup CLVT d€ xac dinh nhimg khong th€ bo qua X quang thirong quy. 1.2.1.3. Gay va tr~t khop tir C3 - C7 - Gfty xucmg va tr~t khop 6 cac d6t c6 th~p thuong hay g~p. Phfrn nhi~u do tai n~ 0 to, nga chue d~u, nhay dm d~u ch6 nuac nong, tai n~ th€ thao. Mu6n hi~n ro eac d6t s6ng c6 th~p cho ch\lp nghieng {y tu th~ keo hai tay b~nh nhan xu6ng eho h~ hai vai ra tru6c. - Tr~t cae d6t s6ng c6: Nguyen nhan hi do h,re g~p xoay gay tr~t di~n khap va rna gian dbt, lam xe rach day chfuIg dc;>cphia sau. Ph6i.hqp v61 tr~t khap ca th~ bi gfty cae m~t kbap va g§y 6 cung sau. Tren phim ch\lp nghieng se th~y ro mQt than d6t bi tr~t ra tru6e. Phim th.kg se thdy dQxoay clla d6t s6ng, nh~ ra nha vi trl I~ch Cllamom gai so v6i duemg gifra. 1.3. LAO COT SONG CO Lao cQts6ng c6 noi chung va lao d6t s6ng cb n6i rieng do Bott mo ta nam 1779 khi tim duqc vi khufut lao trong 6 b~nh. Lao xuong khap chi~m tY l~ 40 - 50%. Vi tri cac dbt hay bi lao Ia: 60% cac dbt sbng lung 30% cac d6t s6ng thftt lung. 5% cae dbt sbng c6. 5% cae dbt sbng cung. 1.3.1. Thoai hoa cac d6t sang ca B~nh da s6 ph6 bi~n 6 tu6i tir 40 tr6 len. Thoai hoa cae d6t s6ng e6 ehi~m uu the a cae rna phia du6i C5 - C6 va C6 - C7. B~nh thuang k~t hqp v61 thoai hoa kh6p ella eac khap mom bim nguy~t dbt sbng. Ch6i xuong 6 cac kh6p mom ban nguy~t dbt s6ng 16i vim trong bng ti~p hqp. 6 d6 c6 th~ kich thich cae r~ thfrn kinh c6 (dau thfrn kinh c6 canh tay). Tren phim X quang: - Nhin thing x~p rna thoai hoa khap mom ban nguy~t dbt sbng. - Nhin nghieng, h~p rna th~y ro han. 1.3.2. Cae chi djnh khac Ngoai ra ch\lp dbt s6ng cb d~ tim di v~t nhu hoc xuong, tim manh kim khi. 41
3. 2. KY THU~T CH~lP' 2.1. CHl)P C] - C2 THANG - Dung phim C0 13 x 18 ern hoac co' phim ] 8 x 24 em d~t tren ban X quang sau khi aa c6 djnh bong va chinh tia trung tam vao giira phim. - Khi benh nhan bi cb~n thuong cot song c6 nen phai d~t benh nhan nam ngira tren ban X quang het SlIC nhe nhang o(>ngtac tranh th6 bao, - Hai tay d~ xuoi thea Co' the, 2 chan du6i thang. - D~t cham gay sat vao phim, mat hoi ngira mieng ha to duoc c6 dinh bang nut bac. - Di~u chinh mat chinh dien vuong goc voi phim va van gifra phim theo true doc. - Di~u chinh C1 - C2 vao gifra phim. - Tia trung tam: Bong X quang chieu thang tir tren xuong vuong goc voi phim khu tru vao C I - C2 quanh phia duoi cung rang ham tren va song song voi vom mieng, Hang s6 chup (kh6ng co mot hang s6 c6 dinh cho moi benh nhan). Mu6n co imh dyp ngoai y~u t6 nhu thu6c rfra phim, ch~t IUQ'ngphim. thi ph:ii l~y h~ng s6 phu hQ'P cho tung b~nh nhfm C\lth~. Hinh 20: Ch\lp Cl - C2 thing b~nh nhan n~m ngu'a 2.2. KY THUAT CHVP C3 - C7 THANG 2.2.1. Tu' th~ ng6i ho~c dwng - D?t d9c phim tren gia treo phim. Ti~n h,'mh di~u chinh tia trung tam VilO gifra phim. - B~nh nhan dlrng ho~c ng6i truac gia treo phim, hai tay d~ xu6i. - D?t gay b~nh nhan sat phim. - Di~u chinh c{rts6ng c6 vao gifra phim theo duemg d9C. - D?t dm b~nh nhan hoi I1l,ua sao cho duemg n6i ttr dm t&i dinh chum t~o thal1h goc 20° so vo·j oubng n~m ngang. . - Tia trung tam: Bong X qu;}ng chi~u ch~ch len phia d~u 20° so voi duemg ngang va song song v6; dmJng !I}i tir dm t6i oinh chum. khu trtl va~ di~m truac c6 ngang S\ln giap (C). tia trung tam phim. 42
4. - H~ng s6 chup (tuy lo~i may) co th~ 60 - 65KV, 30rnAs, d = 1,2 - 1,5 met. 2.2.2. Tu th~ b~nh nhin n~m - Phim dliitdoc tren ban X quang tren mQt mieng g6 chem. - Benh nhan nfun ngira tren ban X quang. - Hai chan du6i thang, hai tay xuoi. - D~t gay sat phirn va dfru diroc ke rnQtmieng g6 chern, - Di~u chinh true cQt s6ng c6 vao gitra phirn. - Tia trung tam: Bong X quang chieu chech len phia diu 20° so voi phirong th~ng dirng va khu tru vao tnroc c6 ngang sun giap Cs, tia ra trung tam phim. It/~) Hinh 21: Chup C3_ C7 thing 2.3. CHl)P COT SONG NGHIENG 2.3.1. TIf th~ b~nh nhin ng6i ho~c dUng .>.r.: - D~t phirn truce gia treo phim . • - Benh nhan dirng hoac ng6i,. benh nhan nghieng phai hoac nghieng {raJ my theo nrng hoan canh, \ , - Hai tay buong thang mep ghe va keo vai xuong phia durn. - M~t hoi ngua d~ tach xuang ham ra kh6i khe cQt s6ng. - DAu nghieng nh~v~ phi a bong 1,5 - 2 em so vrn phuang, th~ng dUng d~ th~y ro khe khap. - Chinh C9t s6ng vao gifra phirn theo du6ng d c. - Tia trung tam: B6ng X quang chiSu vuong g6c vo; phim va chi~u luqt qua vai oi vao gifra e6 ngang Cs t6i trung tam phirn. ,/-f - H~ng s6 60 - 63KV, 120mAs, d = I met. , :"i_1 .,-=_'J ICLoOL/j Cf ( Jl+~?J_ C-:' -, , ~ ~_, 43 \
5. -. - j. I' I J. Hinh 22. B~nh nhan ng6i 2.3.2. ChVP tu th~ n~m nghieng - Phim d~t doc tren ban hoac duoi ban X quang. - Benh nhan narn ngheng tren ban v~ ben can chup. - Ke dfru benh nhan sao cho true cQt song c6 song song voi phim . . - Di~u chinh c9t song c6 vao giira phim. - D~t vai diroi benh nhan dira ra phia sau. - D?t vai t.fen cang thAp cang tbt. _ Tia trungi tam: bong X quang chieu ngang vuong goc voi phim khu tru vao dbt • song c6 5 va ra trung tam phim. * Danh gia mot phim chup dbt song c& dat yeu cfru - Dbt song c6 vao trung tam phim. - L~y diroc toan he;, cac dbt song c6 . - Phim co dQ n6~t,d<)nrong phan, - Phim co ten, (btu phai, trai, ngay thang narn chup, 44
6. Cau hoi hr9'llg gia 1. Chup d&t s&ng c6 C3 - C7 thang nghieng dung. A. Phim 30 x 40 em. B. Phim 24 x 30 em. C. Phim 18 x 24 em. D. Phim 13 x 18 em. 2. Chup C3 - C7 thang (benh nhan dirng) A. Tir th~ chech 30° len phia dAu. B. Tir th~ eh~eh 20° len phia dAu. C. Tir th~ chech 15° len phia dAu. D. Tu th~ chech 35° len phi a dh. 3. Chup C3 - C7 thing (benh nhan nam) A. Tia trung tam chech len phia dAu 25°. B. Tia trung tam chech len phia dAu 20°. C. Tia trung tam chech len phia dAu 30°. D. Tia trung tarn chech len phia dAu 35°. • • .) 45