Tài liệu ôn thi vị trí Hình ảnh y học Cao đẳng - Các phương pháp rửa phim

Nội dung text: Tài liệu ôn thi vị trí Hình ảnh y học Cao đẳng - Các phương pháp rửa phim

1. Khi dung pha 20 phan dung dich A VaG 2 phan clung dich B.Tac dung cang rnanh n~LIpha Ian cang nhi~lI clung dich B. CAn theo doi vi phirn co th~ bi giam den qua mirc.Sau do ngam nuoc luu thong '} . , "-gla. 3. Bao qua n thuoc r ira phim - Tuyet a6i khong a~ thu6c ham Ian sang thuoc hien du chi la mot luong r~t nho vi nhir vay se lam hong thuoc hien ngay lap nrc. - Thu6c hien trong qua trinh sir dung bi hao hut nhung chat IUQ'ng van t6t, muon sir dung tiep thi khong nen cho them mroc rna cAn tiern them mot it thu6c rnoi aa pha. - Khong d~ thuoc hien tiep XLlC voi khong khi nhi~lI vi nhu vay thu6c hien se nhanh chong bi oxy hoa. CAC PHUONG PHAP RiJ'A PHIM M\IC tieu 1. Trinh bay dirac cac yeu t6 anh huang c1in sit hien hinh vCta/nh hinh. 2. Trinh bay azt(lc cae phuong phap nt'a phim. NQi dung Hi~n nay aa s6 cac ca so' Xquang 100 a~u aa co may rtfa phim t1,Xa9ng. Qui trinh rua phim t~r d9ng la r~t aO'n gian n~u nhu chCmg ta thvc hi~n QLmg cac yeu diu k5' thu~t l<hi ch~!p Xquang. Trong ph~m vi bai m\y chi giai thi~Ll cac phuong phap rCmphim thC! congo 1. Phu'o'ng phap hi~n hinh Hi~n hinh la m9t qua trinh khCr mU6i b~c eta bi tia X tae cl~ll1gd~ t~o nen b9-e nguyen chat lam den phil1l. 23
2. Hinh Xquang duoc tao nen boi tren phim co cho den nhieu eha den it va co cho trong SLl6t. Qua trinh thuc hien thao rae hien hinh phai liru y nhirng yeu t6 sau. 1.1. Thoi gian hi?n hinh Thai gian hien hinh co anh huang d~n s5 IUQ"ng bac duoc tao ra tren phirn. Thai gian hien hinh tuy thuoc VaG 16p nhii tuong va chi~u day ella no. Thoi gian hien hinh lien quan true tiep d~n chat luong ella thuoc hien hinh (cii , , hay moi), Thuoc da su dung cii thoi gian hien hinh lau hon thuoc moi. f)~ co thoi gian hien hinh tuong d5i hang dinh nguoi ta co the thuong xuyen cham them van thuoc hien dung djch thuoc moi. a day ta co khai niern thoi gian hien hinh can ban, co hai loai thai gian hien hinh din ban. - Thir nhat: f)~ tao nen hinh anh v6i t5c de) tU011g phan trung binh. - ThLr hai; f)~ t~o nen hinh Emh v6i t5e de) tLrong phan cao nh~t. Th6-i gian hi~n hinh dll thai gian e~n thi~t vO'i thu6c hi~n hinh d~t tieu chu~n se cho ta hinh Emh d~p hon v6i thai gian hi~n hinh ngin vi no dam bao s~r hi~n hinh d~y dll va t~o nen hinh phim co de) trong. 1.2. Anh hu'ijng eita nhi?t {tr (t8i voi thube hi?n hinh Cac phan Lrng khu mu5i b~c di~n ra nhanh hay ch~m ph~l thue)e r~t nhi~u VaG nhi~t de) thu5c hi~n hinh cao hay th~p. Khi nhi~t de) thay c16i c~n di~u ch1nh " ., th6"i gian hi~n hinh thich hQ'p de phim e.o me)t dc) den d~t tieu ehuan. Nhi~t de) qua th~p se anh huang d@n th6-i gian hi~n hinh. K~t qua la sv hi~n hinh !<hong d~y C1l1lam phim bi x~u. Nhi~t de) cao thi t5c de) hi~n hinh di~n ra qua nhanh, them VaG d6 la lop nhll tuong co th~ chay ra va k~t qua cling lam phim bi X~LI. 1.3. Nhiing yiu t6 iinh IUfo-ng{lin hOftt tinh eita thube hifn hinh "_ 24
3. Nong oQ hoa ehftt heat dong trong thu6e hien hinh chi duoc goi la moi khi nong dQ cua nhirng hoa chftt heat dong trong th'u6c hien hinh nrong duong voi nong de) hoa ehftt trong thu6c hien luc rnoi pha. M6i l~n nra phim, phim se hap thu thuoc lam hao bot thuoc va lam eho hoa chat hoat dong trong thu6e yeu di, nhir vay cang nhirng phirn v~ sau oQ den cang giarn va thai gian hien hinh cang tang len, C~n luu y rang du eho nra mot IUQ'ng phim rAt it ciirig khong nen dung thuoc keo dai qua ba thang vi cac hoa chat bi oxy hoa tir tir boi khong khi. - Mire thuoc Qua trinh nra phirn se lam hao di thu6e hi~n va lam eho m~fe thu6e hi~n t~lt thAp, khi eho phim vao d~ hi~n hlnh phim khong ng?p thu6c haEm toan lam cho ph~n tren Clla thu6e khong dUQ'e hi~n hlnh, do c16 c~n duy trl m~fe thu6c a mLfe ban d~u b~ng each bE>sung them thu6e m6'i, l<hong baa gia dUQ'e eho mr6'c lEi vao d~ nfmg cao m~fC thu6e. - KhuAy d~u thu6c hi~n hlnh. N~u thu6c hi~n hlnh khong dUQ'e su dVng trong nhi~u g,ia, lam cho n6ng 09 hoa chAt va nhi~t d9 trong thu6c khong d6ng o~u gifra eac ph~n, do d6 tru6'c khi rtfa phim phili khuAy d~u thu6e len. Ho~c trong khi lam hi~n hinh ta e6 th~ lay dQng thu6c b~ng caeh nhAc len, hSl xu6ng kt;p rlra phim nhi~u l~n. v~ m~t ly thuy~t khi ftra phim ta can ell' vao de) m6'i CLL Clla thu6c, nhi~t oe) eua thu6e d~ dinh thai gian rCra phim, nhung th~l'c t~ khi rCra phim b~ng phuong phap thu eong ngU'cyirtra phim thuong danh gia mlfe de) hi~n hinh b~ng cach soi phim qua den an toano 2. Phtfo'ng phap rL'ra s~cb thu6c hi~n hinh Khi phim Xquang c1uQ'evot ra khai thu6c hi~n hlnh thl chAt keo ella nhCItuong ph6ng len, gi6ng nhu mi~ng bQt bi~n ehlra d~y hoa chAt. Nhfrng chAt nay g6m co nhCrng chAt hi~n hlnh l<hong bi oxy hoa va nhCrng chAt dUQ'e sinh ra do s~ 25
4. oxy hoa CLLa qua trinh hien hinh gay nen. Ngoai nhirng chat nay chat keo can chua Q~rng hinh anh CtW chat bac kim khi den, tinh the bac khong nhiern tia X va khong hien hinh. T~t ca cac hca chat cua thuoc hien hinh can phai duoc t~y sach truoc khi dua phim vao thuoc dinh hinh, bang each ngam phim vao trong nUDC lanh hoac nuoc acid. Viec lam nay la r~t can thiet, d~ lam ngirng heat dong hien hinh, trung hoa kiern tinh ella thuoc dinh tren phim, dong thoi t~y sach nhirng chat bi oxy hoa cua thuoc hien hinh. Co hai phirong phap tay sach nhirng hoa char nay la: nra sach phirn trong nuoc lanh va nra sach phim trong nuoc acid. 2.1. Rlm s(Jch phim trong nll'{)'c /(mh Sau khi hi~n hinh phai ri:I"as~ch phim trong nUDC l~nh dang ehay khoang 30 giay d~ t~y s~eh khong nhC'rng chi cae hoa ch~t Clla thu6c hi~n hlnh tren m~t phim ma con t~y s~eh nhCi'ng hoa eh~t trong nhCrng 10 nhCi tuang.f)~ lam ngung ho~t d9ng hi~n hinh, thu6e hi~n hinh dinh tren phim c~n phai dUQ"choa tan trong nUDe. Vi~e ri:ra s~ch thu6e hi~n hinh la r~t e~n thi~t vi n~u phim khong dUQ'c rua s~ch khi ng{un vao thu6c dinh hlnh, s~r can xLmg clla nhfrng hoa ch~t trong thu6e dinh hlnh se bi hon lo~n va thO'i gian hi~u I;~rc CLIathu6e se rllt ng~n l~i, Vi~e rLra s~eh khong hoan toan la nguyen nhan lam eho n6ng d9 acid eLla thu6c dinh hlnh giam di nhanh chong, tae d~ll1g lam cLrng phim se y~u di ho~c m~t tae d~ll1g va do do nhCrng v~t b~n tren phim co th~ xu~t hi~n, B~ mrDC khong ehay thuo-ng khong ri:ra s~eh dUQ"cho~n toan VI thu6e hi~n hinh tich tv trong nuo'c se bi oxy hoa va khi lUQ'ng mr6'c nay thea phim rai VaG thu6e dinh hlnh phim se co nhC'rng duo'ng SQCva nhC'rng v~t b~n vi thu6e dinh hlnh b~n, Ap dftng th{l'c h{lnh D6i v6'i thu6e hi~n hll1h cCi, saL! khi hi~n hlnh phai eho phim ehay th~t s~eh thu6c tro- I~i thu6e hi~n hlnh, b~ng caeh giG' eao phim tren thLll1g thu6e hi~n hinh d~ eho thu6e ehay tro- l~i, 26 I
5. Doi voi thuoc hien hinh da duoc cham thuoc, thuoc phai cho chay sach V210 noi . khac ngoai thung thu6c hien hinh sau do phim duoc ngarn trong nuoc chay 30 giay tiep tuc sau do cho chay h~t nuoc nra truce khi eho vao thuoc dinh hinh. 2.2. Rica b6ng nutrc acid Viec nra sach bang ruroc aeid se giup cho tac dung cua thuoc dinh hinh dircc keo dai ra va ciing dam bao cho tac dung lam cirng. Khi nra bang nuoc acid, khong can nuoc phai chay nhu khi nra bang ruroc lanh, Viec can thiet nh~t la pha acid acetic vao nuoc d~ lam thanh ruroc acid theo phuong phap sau day: cho 2,8 lit acid acetic 28% vao 1 gallon ruroc khuay d~Ll • sau do cho them nuoc vira dCLd~ lam thanh mQt dung dich 5 gallon. Dung dich nay dUQ'c chCra trong mQt thLmg rCra phim va dUQ'Cd~t giC'rathlmg thu6c hi~n va thLmg dinh hinh. Dung dich acid nay c6 tac d~mg lam ngung tCre kh~c hi~n hlnh eua nhu tuO'ng va trung hoa ki~m tinh eCLathu6c hi~n hinh chCra trong nhu tLfO'ng. Ap dfmg thfl'C himh Ngam phim vao trong nuae aeid 30 giay, nhLffig n@uta ngam t6i mQt phLlt nrm thi cling khong c6 h~i gi. £)i~u quan trQng Ia khong dLmg mro-c acid khi n6 h@t hi~u l~rc.Khi n6ng dQ eua aeid y~u n~u ti~p tl;lc sCr d~mg se gay hong phim hO'n la tranh eho phim khoi bi nhLing SQCva v~t b~n. Hai phuong phap tren dSu e6 tac d~tng tot nhung tot nh~t la s~r ph6i hQ'P gilra hai phuong phap. Trong b~ chCra nuo-c s~ch dang chay a· mQt ph~n thlmg ta d~t mQt cai thLtng nho chLra acid. Sau khi hi~n hinh phim duQ'c ngfun vao mro-c dang chay 5- 10 giay, sau d6 ngalTI vao nuo-e acid 15-30 giay de trung hoa mQt cach nhanh ch6ng ki~m tinh ella thuoc hi~n °hinh con l~i tren phim d6ng th6'i ch~m dCrt hi~n tLfQng hi~n hinh. Sau d6 ta d~t phim vao thu6e dinh hinh. 3. Phlro'ng phap clinh hinh Khi phim duQ'c trang trong thu6c hi~n hinh, chi c6 ch~t b~c da nhiem tia X c6 tac d~mglam cho hinh hi~n len phim trlr mQt ph~n r~t nho lam thanh 27
6. mang mo. r~t nhieu tinh the bac chua nhiern tia X con lai khong co tac dung gi cho viec hien hinh. f)0 hoan thien viec nra phirn, phim da duoc hien hinh xong phai duoc t~y sach nhCi'ng tinh th0 bac chua nhiem tia X nho 00 sau khi tay sach phim se khong co phan irng voi anh sang. Nhirng mang gelatin ciing phai duoc lam kh6 cung lai nho do phim se chong lai GUQ"cvoi sire nong va co the phoi kho trong khong khi ~m. Viec lam nay goi la sir dinh hinh. Khi phim GUQ'c d?t vao thuoc dinh hinh, dau tien no hien len GVC nhu sua, , nguyen nhan la sir hien dien cua nhirng tinh th~ bac khong nhiern tia X va . ~ khong hien hinh, nhung khi ta lay dong phim mot lat, khi ca hai m?t phim th~m thu6c th?t s~ Q~Ll m6 d~le se tan bi~n dcln. Tac d~mg acid hoa se trung hoa ngay l?p tCre ki~m tinh eLla thu6c hi~n hinh dinh tren phim, ch~m dCrt t~t ca cac ho~t GQng hi~n hlnh. Trong ICtceh~t gelatin v~n con ph6ng len va 16 ch6, thu6e (trnh hlnh t~y s~eh nhCing tinh th~ b~c kh6ng nhi~m tia X va khong hi~n hlnh, chi con l~i hlnh 2mh Clla eh~t b~e hi~n hinh' Hi~n tuc;mg nay gC/i la tae dvng Ifun trong sang. Khi tae dvng lam trong sang giam bot, tae dvng lam cLmg b~t Gcluk~t qua la ch~t gelatin ClLa nhu tLrong co I~i va cCmg hon. Tac d~mg lam cLrng dt quan trC/ng vi no tranh cho nhCi tuong khoi br ph6ng len trong nu'o-e rera s~ch saL! nay a b~t eLr mLre GQ nao.Nguo·i ta khuyen kh6ng nen ma anh sang tr~ng trong phong t"lra phim eho G~n khi nao phim GUQ'e lam trong sang hoan toan, trai l~i n~u mo' anh sang tr~ng trong phong rua phim so-m hon se lam hong phim ho?c phim se giam GQtrong sang ho?c co nhung vet SQC. 3.1. Anh hU/J'ng ella nhi~t e19 ; ! Vi vi~c (trnh hinh chlnh la do nhCrng phan Crng hoa hQe, do do nhi~t dQ cang cao thi t6e GQ drnh hin11 cang nhanh, tt"ai l~i n11i~t dQ cclng th~p t6c GQ Grnh hln11 dmg eh?m, Nhi~t dQ thu'o'ng ap d~mg cho thu6e drnh hinh tLr30° C - 35 II C. K11i ._ nhi~t GQcao th6i gian tae d~mg CLIathu6c se ng~n [~i. 3.2. Anh hll'ilng ella thili gian 28
7. Thoi gian dinh hinh tuy thuoc vao mot s6 dieu kien ch~ng han nhir tinh chat cua thuoc dinh hinh OLl'C!,C dung, nhiet d¢ cua thuoc, chieu day cua nhu tucng va so luong phirn diroc dinh hinh. Thoi gian dinh hinh gorn co thoi gian lam trong sang va thoi gian lam ctrng phirn. Mac du ngarn phim trong thuoc dinh hinh them mot khoang thoi gian ngan v~n khong co hai gi, nhurig viec lam nay khong co IQ'i ich gi ca vi ta se phai mat • nhieu thoi gian hun d~ nra sach nhCrng can ba cua chAt bac va chAt mu6i do viec dinh hinh gay ra. MQt diem quan trong can phai chu Y la tac dung lam cirng cua thuoc giam khi thu6c cCi va th6"i gian dinh hinh phai keo dai them ra d~ phim duQ'c cCrng nhu khi thu6e can maio 3.3. A'nh lUffing eila tinh chat eil moi eila th u8e Thu6c dinh hinh dUQ'e coi la CLlkhi no mAt tinh chAt acid ho~c th6'i gian d~ t~y mu6i b?c khong nhi~m tia X gAp doi tho'i gian lilc thu6c can maio Tru6'ng hQ'P nay thu6c phai duQ'c b6 di, nhAt la khi no tre)'len v~n d~IC. N~u ta dinh hinh trong thu6c eLl nhLl tUO'Dgse ph6ng len m¢t cach bAt thuOng vi khong duQ'c lam cung mQt cach d~y dll do do th6"i gian phai kho se keo dai va nhCi tuang se co nhfrng ch6 lAm tAm nhu t6 ong ho~c la bi troc ra. S~r trung hoa acid CLla thu6c dinh hinh thucmg do mQt vai chAt b~n ella thu6e hi~n hinh bam tren phim. Thu6"ng la ta nen thea mQt guy ctinh la thay thLl6c dinh hinh khi thay thu6c hi~n hinh. Nhung khi nhi~t dQ th6"i ti~t cao thi ta phai thay thu6c dinh hinh hai l~n trong lilli thay thu6c hi~n hinh mQt l~n, vi~c nay dam bao cho nhCi tuang duQ'c lam cLrng t6i da va tranh duQ'c nhQng tac h~i do tho'i ti~t nong gay ra. Thu6c dinh hinh se deAndeAnmAt tinh acid CLlano nguyen nhan la vi phim mang thea thu6c hi~n hinh co tinh chAt ki~m sang, thu6c cCmg bi loang di do nuac rCra s?eh thu6c hi~n hinh mang vao. Do nhCi'ng nguyen nhan tren, tinh chAt lam cCrng va tac d~mg dinh hinh giam d~n. 29
8. Ch5t natri hyposul fit bi CLI se giam bot kha .nang lam tan muoi bac. Tuy nhien tac qung cua thuoc dinh hinh se dtroc phuc h6i bang each cham them thuoc vao. 3.3.1. Phuong phap cham thuoc khi dung thung dirng thuoc dinh hinh dan Phuong phap cham thuoc co nhfrng loi ich sau: - Ta co th~ dung thoi gian djnh hinh nho nhat, - Trong mra thoi gian d~u tac dung cua thuoc, thoi gian lam trong sang va dinh hinh khong thay d6i. Trong rura thoi gian sau tac dung cua thuoc, thoi gian djnh hinh tang len cham cham va co gioi han. Trong mot thung chira 201ft thuoc djnh hinh I~y bot ra hai lit thuoc cii va bo di, d6 vao thung 2 lit thuoc cham thay th~ cho 2 lit vira virt bo. 3.3.2. Viec SLl' dung thung c1?mgthu(3c tlinh hinh kip MQt trong nhfrng phu'O'ng phap nhanh chong va it teSn kern nh~t trong vi~c t~y s~ch mu6i bSlCtren phim tia X la dCmg hai thung thueSc dinh hinh d~ dinh hinh kep. Trong phLl'O'ng phap dinh hinh nay, ta co dCtng 2 thLmg dung tich b~ng nhau, cLmg chua thueSc dinh hinh. ThCmg thCr nh~t dLmg d~ lam trong phim, thCmg thCr I! . I hai dLmg d~ lam cung ch~t nhu tLl'O'ng. Phim sau khi vot ra khoi nai rira s~ch I thueSc hi~n hinh duQ'c d?t VaG thung thCr nh~t va 6' day h~u h~t mUeSi bSlCdLrQ'c tay s~ch trong khoang th6'i gian lam trong sang. Khi phim vLra trong sang, ta I chuy~n d~n thung thC!' hai va ch~t nhG tu'O'ng se dUQ'c lam cCrng o' day. Nh6' ~ i phuong phap nay l~n dinh hinh thCr hai se con r~t it mueSi bSlCtren phim, do do ~• I vi~c t~y SSlch cac ch~t c?n ba Clta nhli'ng ch~t mLleSir~t nhanh chong, vi can r~t it I ch~t mU6i bSlCbam tren phim sau phu'O'ng phap dinh hinh nay, nen tho-i gian rua I SSlch co th~ rCltng~n dLrQ'c. 3.3.3. Vi¢c thay thu6c Khi co khoang 180 phim 30 x 40 cm ho?c mQt di~n tich tLl'O'ngduung dUQ'c dinh hinh trong thCmg thu nh~t, thucSc nay phai dUQ'c bo di. 30
9. Ta dern thung thir hai th~ eho thung thir nhat sau do cho thuoc rnoi vao thung thir nhat, vathung thir nh~t bay gio bi~n thanh thung thu hai. Thung thu hai cu cia lam cirng mot luong phim tuong dirong voi 180 phirn 30 x 40 em, khi the eho thung thir nhat d~ lam trong phim, thuoc trong thung phai diroc bo di khi no da lam trong sang mot IU9'ng phirn tuong dirong voi 180 phim 30 x 40 ern , tire la da dinh hirih duoc 180 phim 30 x 40 em t~t ca. 4. PhlrO'ng phap lam sach phim Rira sach phim duoc xem nhu la mot viec lam co tinh each hoa h9C. M~lC dich d& t~y sach can ba cua nhfrng hoa chat a thu6c nra phirn va chat mu6i bac bam tren phirn. Viec nra sach dam bao cho tfnh ch~t CLLa hlnh anh tren phim dUQ'e hoan hao. N~u nhung hoa ch~t nay khong duQ'c t~y s~ch, hlnh anh se m~t mEw, nhgt nh~t va phim co th~ bj hLrhong. Blnh thucmg phim Xquang phai dLr9'e rua trong nu6'c dang chay v6'i nhCing Iu6ng mr6e thay d6i khac nhau, ng?p d~u tren t~t ea m~t nhu tuO'ng cung nhu nhfrng ph~n cLla thung. Co nhCrng trLrcmg h9P phim khong duQ'c rlra s~ch hoan toan, nhung n~u ta khong d~ phirn a nO'i nong ho~c ~rn uot qua, phim co th~ GU9'Crua s~ch l~i them mc)t I~n nfra trong khoang thai gian 3- 6 thang sau l<.hitrang phirn rna khong bi hoen ban. Vo-i k~t qua nay ngu·()'j ta co'th~ rlra phim trong rnc)t thai gian ng~n v6'i nhfrng Gi~L1ki~n tuO'ng t~r nhu tren. Nhung dll sao t6t nh~t v~n Ia rlra th?t s~ch phim saL! I~n rlra phim G~Utien. NO'i thltng rlra s~eh phim, tay c~rn va nhfrng m~Llclla k~p phim ILlcnao cung phai duQ'c dim sau trong nu6'c. 4.1. iVgu81l cung clip nll'o'c Nuo-c may Ia nuo-c thong d~lllg dllllg d~ rlra s~lch phim. 6' nhu'ng nO'i khong co mrac may co th~ dLlllg mr6'c giSng nhLrng phai QUQ'c19ChSt ch~t s~t, nhung ch~t c~n ba cua thao mc)c cung nhu cac ch~t hCru cO' trong mr6'c. 4.2. s6 IU'(J'ngnll'O'c .'
10. s6 luong nuoc pha: duoc eung cap el~y dL!, dieu nay dam baa cho viec tay sach chat bac va nhu'ng hoa char do su dinh hinh barn tren pnirn. M1l6i bac bam tren nhu tu'O'ng se 121m cho hinh anh mat lTI2lU, nhirng 0(1m l1C1Y cua sulfit se xu~t hien, tinh trang nay cang ra tang khi phim ducc ton trir a noi rna nhiet el9 va su ~rn trot qua cao. Viec t~y sach nhtrng chat rnuoi do su dinh hinh eLing quan trong nhu viec t~y sach nhirng chat muoi bac, vi can b§l cua nhirng chat rnuoi trong thuoc dinh hinh trong mot thoi gian se lam cho hinh anh rna; mau va nhot nhat. RLJ'asach cling co m~IC dich la phai hoall thanh vi~c t~y sc;tch ch~t bc;tcva nhCi'ng hoa ch~t cua thu6c eljnh hinh,Khi thu6c eljnh hlnh g~n cLi, ch~t mU6i bc;tctich t~l d~n nhi~u el~n mlrc vi~c fLra sc;teh IllC nay c~n phai ti~n hanh th?t ellmg va c~n th?n. 4.3. TIUYigial1 rtl'cls(lch Th6'i gian c~n thi~t el~ fua s?ch phirn khi nu6c el~y elLItuy thu9C m9t ph~n Ion a loc;ti phim tia X eluQ'c fLra s?ch, t6c el9 cLla lu6ng nuo'c _chay vao thling, nhi~t el9 clla nlr6c va phuO'ng phap eljnh hinh ap d~lllg, 4.4. Rica s(lch phim trong mrt thllng ct()'n(chi co I ngan) Phim co th~ elU'Q'cflra s?ch trong rn9t thling elon Lu6ng mr6c chay qua thlmg dt quan tfQng VI h~ll h@t nhCrng hoa ch~t se I- eluQ'c thai ra, N@u trong I gi6' co m9t lu6ng nuo-c eluQ'c thay el6i la 251ft chay I 1 qua thlmg thl thai gian flra sc;tch phim c~n thi@t la 30-40 phl!t, n~Ll la 50 lit thl f •~ thai gian rLra sc;tch c~n thi@t la 15-20 phllt. i NhCi'ng phim khang dlmg bia tang quang thi thai gian rera s?ch c~n tang g~p elai r i vi nhu tuong clla no day hO'n, Khi rLra s?ch phim 0' thlmg don, d~u tien ta d~t ! phim 0' g~n ch6 nU'ae chay, noi goe th Llllg, Khi co nhi~u phim djnh hinh xong c~n d~t 'laO thllllg, nhu'ng phim da aU'Q'e rL'ra sc;tch mQt ph~n tfLl'ae r6i, dUQ'c di chLly~n d~n g~n ch6 mro-c chay vao va nhu'ng phim rna-i I?i dUQ'c d~t g~n ch6 ~32
11. nuoc chay ra, nho th@ l~n nra sach sau cung cua phim ducc thuc hien trong nuoc lanh sach, 4.5. Rica sach phim voi luang nutrc chay Ih(il rrutnh MQt phuong phap co hieu qua nhat trong viec rira sach phim 121dung h~ thong ruroc chay hai chang .Trong phuorig phap nay, luong nuoc chay thea huong d6i di~n veri nhirng bang phim. Mat khac lu6ng nuoc nay chay nr phai sang trai, trong khi do nhirng hang phirn duoc d?t nr trai sang phai, Nhirng phim dinh nhieu chat muoi do viec djnh hinh duoc d?t a ngan thir nhat. a ngan nay chat muoi duoc tay sach 90% va thoi gian nra sach dt nhanh chong, N@u 1 gio t6c dQ mroc chay qua thung la 40 lit thi phim chi can ngam a ngan thir nhat 5 phut sau do phim duoc chLly~n d@n ngan thCr hai noi day phim dLt'Q'c rCrav6i mr6c l(;1nhs?-ch them 5 phClt nCrat6ng cQng th6i gian rlra s?-ch 12110 phllt. 5. Phu'O'ng phap lam kh6 phim Lam kho phim 121mQt cong vi~c dO'l1gian nh~t cQng la giai do?-n quan trQng cu6i cling trong vi~c rua phim. Khi vi~c lam kho phim hoan dt, ta se co nhCing t~m phim Xquang hoan hao. Phuong phap dO'n gian nh~t la dLmg mQt lU6ng khong khi chuy~n dQng tren nhCmg m?t phim v6i Sl! trQ' I~rchay khong trQ' I~rc clla hO'i nong.K~t qua Clla vi~c phoi lill6 tuy thuQC a s~r t~y s?-ch nhanh chong ch~t mr6c 0' trong va ngoai nhCi tLrong, va trong vi~c rlm phim, giai do?-n phoi Jillo chi~m nhi~u th6i gian h011 ca. Trong JClCphoi Jillo phim con dang u6t va 'dt d~ bi hu h?-i, b~li b?m trong kh6ng lilli b~n co th~ bam vao m?t nhQ tuong, phim co th~ bi tr~y xu6c n@u khong c~n th~n trong vi~c di chuy~n, Khong nen I~y phim ra khoi k~p trLrphim dElkho, rvru6n s~y phim th~t lillo Vel nhanh thi cong do?-n rlra s~lch phim qua nu6c Iii d~ lo?-i b6 hoan toan thu6c rCmphim phai OLl'qClelm th~t t6t.
12. KY Tl-JU~T CHVP XQUANG CR( Computed Radiography) B1:\1 CU'ONG. Trong linh V\fC y t~, may X-quang giir vai tro quan trong trong chan dean va dieu trio May X-quang giup cho y bac SI chan dean benh lTI9t each d~ dang, chinh xac va nhanh chong. No duoc su dung rong rai va pho bi~n tren khap ca nuoc, b~t cir benh vien 16n hay nho, nr trung uong den dia phuong. No con co irng dung sang ca nhi~u linh V~l'C khac nhir an ninh soi hanh ly san bay - - ,~:_;j~:. ·t;__··· ~" .~ Hinh anh X-Quang soi an ninh Nhung trong khuon kh6 bai viet toi chi noi v~ X-Quang trong chan doan va dieu tri y hoc.Tia X duoc nha bac hoc nguoi Due Roentgen phat hien ra vao nam 1895, voi phat minh nay ong nhan duoc giai thuong Nobel vao narn 1901, va cling tu do chung ta da co duQ'c nhu'ng bu6'c ti~n dai trong ITnh V\fC nay V~ nguyen Iy, tia X duQ'c sinh ra ttl' s\r thay d6i quy dSiOClla electron khi no dang chuy~n d9ng co gia t6c d~n gAn 1 hSit nhfm, .khi quy dSiOclla tia X thay 44
13. doi, phan donu. c: nansb (121narist» Iuonsb cua vat th~ co duoc khi chuyen dong) cua electrorr'se bj ll1~t eli va ehinh nang Iuong nay chuyen thanh birc X? dien ttr, phat ra tia X.' V~ tinh chat, tia X co kha nang xuyen th~u vftt chat, dieu rna anh sang thuong khong th~ co duoc. 8Q suy giam ella tia X tuy thuoc vao OQday vat chat va s6 nguyen nr tao nen vat chat. 8Q day cua vat cang day thi kha nang xuyen thau cua tia X cang thap.Trong thirc t~, d@tao ra tia X, trong may X-quang gorn cac b9 phan khong th~ thieu duoc : b9 cap nguon d6t tim den X quang, bQ cap dien cao th~ van duong eire va am cue, b9 dieu khien thoi gian phat tia va bQ ph~n quan trQng nh§.t do la 6ng phong tia X. Trong may X quang, bQ phftn phat ra tia X la 6ng tia X , NhCing ph~n chinh clla 6ng tia X bao g6m : cathode, anode, rotOI', stator, vo bQc kim loai, vo bQc tia X. GiCta am qrc (cathode) va duong qre (anode) la mQt oi~n th~ gia t6c r§.t IOn tlr 20-300KV, cac electron oUQ'c phat ra tLr am qrc 06t nong va dUQ'Cgia t6c b~ng oi~n truong, ChLlllg se va ch?m vao anode v6'i I 09ng nang nao 00, h~u nhu t§.t ca dQng nang ( 99% ) se chuy~n thanh nhi~t nang, nen qrc duang la nai cac electron tu qrc am bay o~n se r§.t nang. Chi khoimg 1% 09ng nang duQ'c bi~n d6i thanh nang IUQ'ng tia X trong su6t qua trinh xay ra va ch?m. 1. cAc LO~I BONG XQUANG Am qrc cua 6ng tia X thu'cmg la day toc tungsten co hinh 10 xo xo~n thing dung la ngu6n phat ra cac electron. Chen h9i tv xoay quanh tim oen d~ lam h9i t~1chLun am oi~n tlr, chen hQi t~1 thong thLro'ng duQ'c lam tLr Nikel. Trong nhCrng bong den X quang hi~n o?i se g6m 2 tim den: I tim oen IOn cong su§.t cao dLlllg Ch~IP bQ phftn lon, 1 tim oen nho dLmg Ch~IPhinh anh c~n 09 phan glal ca~. DLwng qrc ehia lam 2 lo?i : lo?i quay Vel lo?i kh6ng quay. Lo?i khong quay g6m 1 bia Tungsten gin ch~t vao 1 kh6i 06ng, no dong 2 vai tro la vftt mang qrc duong va vftt tai nhi~t. Nhung khLly~t oi~m ella lo?i duang qre khong
14. quay la : no cl~ b] an man va gioi han cuorig de) dong tia X. Loai khong quay duoc dung de Ch~IP X-quang 6 cac co quan nhu helm, rang, X quang xach tay. Loai quay thi duoc dung cho h~u h~t cac chan dean, cai chinh la do tai nhiet teSt hon. VI th~ char IUQ'ng tia X se teSthan. Bo phan lam cho duong cue quay chinh la ROtOf. Rotor bao gem cuon day dong bao quanh loi sit hinh tru, nhieu narn cham dien quan quanh ben ngoai rotor ben ngoai ong tia X lam thanh stator, toe de) quay nr 3000-3600 vong/phut (cham) va nhanh nhat la 9000- 10000 vong/phut. Gia do rotor phai chiu diroc nhiet, day la nguyen nhan lam hong ong tia X, d~Llthuong diroc dung lam chat giai nhiet . Trong chan doan y hoc d~ thu nhan ducc tia X nguoi ta sir dung phim am ban chua trong cassette. Cassette duoc dat sau V?t c~n chi~u, tia X sau khi xuyen qua ~u'Q'c V?t se d~n d?p VaG phim. Khi fLra phim nguo'i ta clung AgCI, ~. nhung nai nao tac cl~mg vai tia X khi fLra se khong bi mftt (co mau den) con nai nao khong tac d~mg vai tia X (d6i vai x u'O'ng, tia X bi cEm l?i), khi fua se bi troi (co mall tring). Chfnh vi de) xuyen SaLlCLla tia X cao nen ngu6'i ta clCmgd~ Ch~IP nhCrng V?t cLrng nhu : xuO'ng, rang, khong clung d~ Ch~IP mo. ptlimnhc:'l.Y5cl,nq Lo'p ph6t pho hi;, tf.1nCl (!ll"no Phim X-Quang trong hop casset. Hi~n nay ngw)'i ta khong dLlllg phim am ban b6i vi bEtt ti~n, nguai ta dll ti~n d~n 4G
15. sir dung X-quang ky thuat s6 . Anh thu ducc duoi d~ng s6, luu VEWmay tinh va duoc chinh sua r~t d~ dang. 2.H~ thong phirn X-Quang co ho t1V cua may tinh CR CR la vi~t t~t cua tir Computed Radiography, nghia la X quang co sir ho tro cua may tinh. Th~ h~ CR d~u tien ra doi van narn 1981, va duoc SLr dung rong rai hien nay. So voi X quang co di~n (classical radiography), CR co nhi@u uu diem han nhir ti~t kiem thoi gian, bao v~ moi truong, giarn li~u chi~u birc X~ tren benh nhan. Anh thu duoc diroi dang s6 nen r~t d~ dang trong viec xu ly, truyen di, luu tnr Bai viet nay se gioi thieu nhirng nguyen ly heat dong cua CR, cling nhu nhirng uu khuyet di~m ctia h~ th6ng. Tlr do, cho th~y kha nang thay th~ hoan toan X quang thuong bing h~ th6ng X quang ky thu~t s6. -f:'-:_",>.'· .:r ~ - , H~ thong CR So deSthL! nh~n hinh anh CR (Computed Radiography) H~ th6ng phM tia X hoan tOEmgi6ng nhu h~ th6ng ella X quang thuo·ng. Tia X sau khi ehi~u qua b~nh nhan se d~n me)t dm photpho. T~m photpho nay dong vai tro nhu t~m phim trong X quang thuo·ng. T~m photpho, sau khi da dUQ'c ehi~u tia, se duge dua d~n may quet anh (Image Scanner). wIay quet anh co chCrc nang s6 hoa hinh anh thL! duqc, va lam cho t~m photpho trer l~i tr<;lng thai ban delu d~ dtlng eho relDthu [:lnh sau. Hinh 21nh cIa duqc s6 hm'! (digital image) dLrqc truy~n d~n may tinh XLI' ly anh. T~li day anh co th~ dugc thay d6i de) sang, de) tuang phan, t~lOanh chi chCra xlwng, anh chi ehCra mo tLlYtheo tlrng m~ICdich ella bac sT. Anh sau khi dugc xlr ly co th~ dUQ'c hi~n thi, dUQ"ein ·17
16. ra phim, duoc truyen qua nwng (1~nnoi khac hay iuu tn} trong h6 so benh nhfin. M9t trong nhu'ng uu di~m 16n nhat cua CR 121anh thu duoc duoi dang so, dt thuan ti~n cho XL!' Iy, luu tru' va truyen di xa. Qua trinh thu nhan anh cua h~ thong CR eo th~ tom t~t trong So' 06 sau: Hinh dang ngoai CLIa1119tt~111thu nhan anh cua CR co dang nhtr 1119tcassette thm:rng. Ben trong cua tarn nay co mot t~m photpho mall tr~ng. T~m photpho gorn mot lap chong trAy xuoc tren cung, ti6p o~n 121lop photpho day khoang 1OO~Lm,phia duoi la lap phan X~, va lap cuoi cung ia lop nang do' day khoang 200~Lm. Thanh phan cua tarn photpho nay thuong gorn 85% BaFBr va 15% BaFI, pha voi mot IU9'ng nho nguyen t6 Europium (Ell). CR screen ·'i ,.:.; . i:; ,:.·T· 20() urn C~u tao phim CR BaFBr la mot chat ban d~n, nen chung co hai vlmg nang luqng la vlmg 16 tr6ng va vlmg d~n. KhoEmg nang IlrQ'llg giu'a hai VLlllg nay cO' 8.3 eV. Khi tia X bi h~p th~1b&i h9'P ch~t BaFBr, nang IlrQ'ng clla ChLlllg se kich thich lam cho cac electron cLla nguyen tCr Eu bi but ra. Cac electron nay se chuy~n o<)ng t~1'do trong m6i tn1'cmg va mQt ph~n se tuong tac vai cac nguyen ttr F. Cac nguyen tll' F gifr electron & mL1'cnang IU9'ng eao han &tr~ng thai 6n oinh trong vai ngay o~n hang tuAn. s6 IU9'ng electron bi gifr b&i nguyen t6 F tren m<)t oO'n vi di~n tich se ti l~ thu?n vai cWIng oQ tia X chi~u vao. Sal! khi oa: Ch~IPxong, t~m thu nh?n anh se OU9'Colra VaG may oQc CR
17. \ , cr. ., i . () '~ Sa d6 nang luong cua qua trinh thu anh CR MaydQcCRhi~LlAfga May dQC nay se phat ra tia laser co nang IUQ'ng khoang 2 eV (anh sang laser do) d~ quet qua tAm photpho. Khi do, cac electron dang bi F gifr se bi kich thich d@nhay len vung d~n, Cac electron nay chi 0 tren vung nay mot thoi gian dt ng~n thi nhay xuong rrurc nang IUQ'ng thap hon. Su chuyen ttl' mire nang luong cao v€ mire nang Iuong thap cua cac electron lam phat ra mot anh sang mau xanh (cO' 3 eV), Dua vao cuong dc) sang phat ra, may quet se s6 hoa cho tung diem sang, Ttl' do xac djnh (tc) den trang cho anh X quang chup duoc. Sau khi da rna hoa cho anh, may quet se chieu mot luong anh sang eire sang vao tam photpho. Khi do t~t ca cac electron b] giir a boi nguyen tlr F se tro v~ tr~ng thai co biln. T~m thu nh?n anh se tro v@ tr~ng thai gi6ng nhu tnrac ItlC chvp cho b~nh nhan va dUQ'Cdttng l~i cho I~n Ch~IPsau. May dQCanh CR (Reader CR) Phia tren, chClng ta da bi~t dLrgc qua trinh ho~t dc)ng clla may dQc anh CR la dlLng tia laser do d~ dQc 21nh, va dLLng mc)t anh sang qrc sang d~ xoa mQi thong tin CLla t~m thL! nh?n 21nh. Bay gio-, chCing ta tim hi@u k5' h0'l1 v~ cach thCrc doc 21nhCLla may. Khi tia laser t6i (Incident Laser Beam) xuyen qua lop eh6ng tdy xuo'c (Protective Layer), no se tuong tac v6i lop photpho (Phosphor Layer). Do hi~n tLrgng tEmx~ nen tia laser bi trai rc)ng trong lop photpho, di~Ll nay se 21nhhuang den dc) phan giiii eua may dQc CR. :8c) phan gi21i khong gian (Spatial 49
18. In phim. Anh sau khi ducc xu Iy co the duoc in ra phim bang may in 'J 'j phim kho de bac sy chan doan, hoac tra phirn cho benh nhan. May in phim kho sCI' dung mot 16p hoa chat silver halide, chi bi~n d6i mau khi chiu nhiet. May co mot d~L1 nhiet (thermal head) gorn mot phan nr vi nhiet (microthermal element) phan phoi nhiet (t~n lop hoa ch~t nhay earn voi nhiet, d~ tao thanh hlnh. f)~u nhiet nay dai 35cm, va hoan toan tu di~u chinh d~ hinh co chat luong cao nh~t. May sCI"dung phim khong nhay voi anh sang, nen co th~ I~p van may duoi anh sang thuong. Uu va nhuoc diem cua CR a. Vu diem + Qua trinh tao anh don gian, nhanh chong, khong c~n phong t6i nhu X-quang. co dien. + SLr dung may in phim kho, don gian va than thien voi moi tnrong, kh6ng dQc h~i. + Anh thu duQ'c duai d~ng s6 nen co th~ luu trCr, truy~n cti d~ dang. T~m thu nh?n anh co th~ tai sLr d~mg nhi~u l~n (khoang 20.000 l~n). b.NhuQ'c cti~m.V6n ct~u tu ban d~u dt Ian 52
19. - - B.<\O DlfONG MAY XgUANG IVI~IC tieu Trinh bay diroc nhiing yeu ceil! bao dlltjng hang ngCt)'va bao duirng dinh ky. NQidung 1.D~i cuo'ng Bao duong la cong viec thuong xuyen phai lam o~ dam bao cho oQ tin cay cua thiet b] va keo dai tuoi tho cho thiet bi. Ngiroi lam ky thuat vien van hanh, sir dung thiet bi phai thuong xuyen -quan tam o~n thiet bi, cong viec nay tuy dt don gian, nhe nhang khong can hi~u biet SaL!v~ thiet bi cling co the lam duoc. Viec bao duong a day bao ham ca viec sCI'dung dung quy trinh ky thuat, phong o~t may dung yell c~u cua thiet bi v~ nhiet OQ,OQam, oQ thong thoang. 2. Nhli'ng yell call v~ biio d u'o'ng 2.1. Biio duiing himg ngay Hang ngay saLl gia lam vi~c, ky thu?t vien sCI'd~mg thi~t bi phai v~ sinh san nha, tr~n nha, bu6ng may, bu6ng lam vi~c, bu6ng xu ly phim. V~ sinh ttl oi~u khi@n, ban b~nh nhan va cac thi~t bi Xquang b~ng vai m~m kho. Nghiem c~m vi~e dLmg mrac ho~c cac dung dich co n6ng 09' acid o~ lau len b~ m~t thi~t bi Xquang. Trang tru'ong h9P n~u ban b~nh nhan bi dO' b~n co th~di chLly~n ban cach xa cac bQ ph?n khac va dLmg xa phong va nuO'c o~ v~ sinh. Chu y cit h~t . cac ngu6n oi~n cung c~p cho thi~t bi. Vi~c bao duong bao ham ca vi~c sCrdVng thi~t bi. ser d~mg oLmg quy trinh ky thLl?t giLlp cho thL§t bi.ho~t clQng chinh xac va keo dai tu6i th9. - Khi chi~u Xquang: Ky thu?t vien su d~mg phai chu~n bi cho m~t quen trong bong t6i r6i mai cho phM tia Xquang. Trai ning tu ngoai van it nh~t phai chufrn bi m~t tLl' 10 - 15 phLlt, trai ram tLr 5- 10 phLlt. Th6'i gian cho bong phM tia 2 phL!t phai h~t sLre tranh thL! nhin va phan tlch hinh anh. Sau m6i 09t chi~u tLI'15- 20 b~nh nhan, 5:3