Tài liệu ôn thi vị trí bác sĩ Y học dự phòng - Dinh dưỡng và an toàn vệ sinh thực phẩm thời kỳ đổi mới và hội nhập - Chế độ dinh dưỡng cho trẻ em

Nội dung text: Tài liệu ôn thi vị trí bác sĩ Y học dự phòng - Dinh dưỡng và an toàn vệ sinh thực phẩm thời kỳ đổi mới và hội nhập - Chế độ dinh dưỡng cho trẻ em

1. Bili 6. CHE DO DINH DUONG CHO TRE EM Ml)C TIEU I. Trinh bay duoc phuong phap xciy dung k/uju phdndinh duong ddy au va h9P Ii. til' 0 l"-!f'rinh-bay\\ duac chi a(J dinh duiing h9'P Ii cho tre em ain I tu6i. \'" , ? 3:\Trinh bay duac che a(J dinh duiing h9P Ii cho tre em tit 1 t!en3 tuoi. 4. 'Trinh bay duac chi a(J dinh duiing h9'P Ii cho Ire em tit 3 ain 6 tu6i. 5. Co thai tl(J nghiem tuc trong viec dam baa dinh duiing h9P Ii cho Ire. NOIDUNG D6i voi SlJ t6n tai va phat trien cua eon nguoi n6i ehung va di;iebiet qu.,n trong d6i voi tre em n6i rieng dinh duong luon la v.1n d~ quan trong. Giai dean phat trien ban d~u cua mot doi nguoi duoc cham s6c t6t thi giai doan sau moi co co hoi phat trien t6t, phat trien kh6e m1;lnhva e6 sue d~ khang t6t, it bi mie b~nh ho~c n~u mic b~nh thi nhy, di~u tr! nhanh. De tang cuang dinh ducmg, giam ti I~ tre bi mic b~nh cho tre, chung ta c~n dam bao thlJc hi~n dung cae nguyen tie khoa hge trong nuoi ducmg tre. C\l the 1ftphai bi~t cach cho tre an dung thea nhu cfiu eua tre va phu hgp vai qua trinh phat tri~n th~ eh.1t, tinh thfin di;icbi~t la h~ tieu h6a thea lua tu6i cua cac em. 1. Cae nguyen t~c xay dl}'ng kh~u ph in dinh duo-ng if tre em 1.1. Khlii ni?m vJ khiiu ph/m dinh dUij'ng day dii va h{Yp Ii Khfru ph fin lit tieu chufin an cua m(>tnguai trong m(>tngay d~ diull bao I1hu c§u v~ nang lugng va cac ch.1tdinh duang eho m(>td6i tugng C\lth~. M(>t khAu phfin an dam bao du nang lugng va c6 dll cac ch.1t dinh du5ng chua du rna con phai la m(>tkhAu phfin an din d6i va thich hqp, cac ch.1t dinh ducmg trong khAu phfin phai c6 ty l~ din d6i va hgp IY.Day la di~u quan tr9ng nh.1t cua m(>t khAu phfin an tuy nhien thuemg kh6 thlJc hi~n trong qua trinh nuoi duang tre. 'lKhdu phim an cdn a6TvlJ hr./; jj'pluii baa g6m adyaLI cac ai€u ki¢n sau: Dam bao cung dp dfiy du nang Iugng thea nhu cfiu cO'th~. - Dam bao cung c.1p dfiy du cae ch.1tdinh du5ng thea nhu du cO'th~. - Cac ch.1t dinh ducmg phai c6 ti l~ can d6i va thich hgp. 42
2. * Bang nhu cdu v~ nang IUQng ella Ire Nbu cftu nang luong Nbu cftu TB theo Can n~ng Lira tu6i (kcal/kg/24 gii)') tu6i (kcal124 gi(r ) 120-130 650-700 3 thang dau 100-120 700-800 3-6 thang 100-110 850-1100 6-12 thang 100 - 115 1000 < 1 tuJi !chung 7-9 100 1300 1 - 3 tu6i 9 - 13 90 1600 4 - 6 tu6i 12 - 16 90 1800 - 2200 7 - 12 tu6i 15 - 25 , 1.2. each xay dung khau phiin dinh dU'ong hpp If D~ xay dung khAu phftn an hop 1y, chung ta dn dam bao 3 di~u kien cua mot khAu phan can d6i hQ'P ly. D~ tinh toan mire t6i iru khi len dinh mire cho khAu phan, co th~ dua vao cac buoc sau: BUGe 1: Tinh t6ng s6 nang luong, h.rgng pr~in va cac chAt dinh du5'n~ khac cua khAu phan quy ra cho mot btra chinh cua tre. Tir do quy ra luong yeu d.u cua mN btra eho tong s6 tre cling an mQt khAu phftn an gi6ng nhau. BUGe 2: Chon luang thuc a nha tre va tnrong mftu giao la g~o. _- __ _ BUGe 3: ChQ_!1thuc an giau pr()tei!J tir ngu6n th\Ic v~t s&nco, re a dla phuang nhu d~u, l~c. Cling cftn eo protein tir ngu6n dQng v~t. BUGe 4: Tinh sQ__lu~ va !__hit (luu y G va P). Buo'C 5: B_lgmg nang luqng (cac chAt giau nang luqng nhuJ~ BUGe 6: B6 sung vjtamin va mu6i khoang b~ng cae lo?i rau . __ _ ' / BUGe 7: Tinh kh6i~-~ lUQ'ngj1.Uac- d~ n~u- th\Ic ph~m. -,~-. \ , BUGe 8: Them gia vi cac lo?i. / 2. Dinh dU'Ong cbo tre em dU'O; 12 tbang tuBi 2.1. Dinh dU'ung tre em dU'o'i1 tugi co au sita m¢ Tre em duai 1 tu6i phat tri~n rAt nhanh, cu6i nam, can n~ng cua tre tang dp:fl~9 so vai luc mai de do v~y dn dap ung cho tre dfty du cac chAt dinh du5'ng nhu protein, glucid, cae vitamin va mu6i khoang. Tinh tht_~-~ ' 'can ~~~g, nhu ",-. . c~u -,,~ •-.- a tre em cao han-,~- nhi~u so vai ngmJi Ian. BQ may tieu hoa cua tre con kern v~ s6 lUQ'ng va chAt luqng men tieu hoa, do do tre rAt d~ bi r6i lo?ndinh duang do b~t elf sai Iftm nha nao v~ an 43
3. uong. De tre em phat trien t6t, de phong dtroc cac benh t?t, dn bi~t each dinh duong hop ly. ':'- 2.1.1. Gid tr] dinh du"ilng cua siia me ' v-. • ' "-'- _. - .,_-", Sua my diroc ti~t ra ngay saukhi de trong vongjy~n.A~u_g9i, Ia\~il'a nqn: Sua non , - ~.- co mau hoi-vaItg. va_sGl-nh.Mau vang Ia do trong sua chua nhieu Y_HaminA, sua non -'-' ~ chua nhieu na!1g_1_~2'!lgva Pr~tt!in (ti I~ cao han voi sua thuOng). Ngoai ra trong sua non con chua cac y~u- -,' -.'- '._-,'_.',_t6 ., mi~n~ _dich, . co tac dung bao v~ co th~ giup tre sa sinh chong lai mot s6 benh nhiem trung. Tre bu sua non tan_sti~tp~an_~~, rut ngan giai doan vang da. s6 hrong sua non thirong it song thoa man nhu cau cua tre sa sinh. Chinh vi sua non t6t nhu V?y nen ba my nen cho con bu sam ngay sau khi de khoang mra gio. C~n cho bu khi sua chua xu6ng d~ kich thich Sll tiet sua, kh6ng ch6' sua xu6ng r6i m6i cho ,"" ,I . ~ tre bu. . ,-1' ' i ',"I, , !, Cl, .:i Nhung ~~fin s~llj sua my tra newtr~ng-'dVG va s6 IU911gnhieu han: Trong m<)t ngay m<)t ba ;;;~ ~6tIlJfl_g_~~r.!h~_o' th~ ti~t raJjQQ_-::_§QOmlslIa. \~~~~-Ih~ri_gJsau khi de, 1u911gsua giam d~n va ta c6 th~ cho tre an them cac thuc an b6 sung. Trong 4 _ 6 thang delu, sua my la thue an, nuae u6ng t6t nh,1t, h9an chinh nh&t, thich hqp nh&t d6i v&i tre em, han b&tky lo~i thue an nao ~~F'- or' .:,7" < ',' ',;; ,,0 -co .' -i ", ,i ,i So sanh sita me; voi sU'abo (Gia lrj dinh duoilg loim pluin trong 100 ml) , i Thanh phan SU'am~ Sfra bo Nang luqng (Keal) 63 77 Protein (g) 1,5 3,9 Lipid (g) ~,7 3,8 Laetoza (g) ;1~:-); 7 4,8 Vitamin A (microgam) 53 34 Vitamin BJ (mg) 0,16 0,42 Vitamin C (mg) 4,3 1,8 Fe (g) 0,15 0,10 Ca (mg) 33 125 Nhin vao s6 luQ"ng thi ta thay nhieu chat a sua b6 cao han sua my. Song SIl tieu hoa cac ch&t a sua my l~i t6t hem, nen ti 1~tieu hoa va h&pthu cae ch&t a sua my cao han ti l~ h§p tht) cae ch,h (1 sua,b(\ ' ) " ( ; ."-'/ ! \ I .44 I, '\ j'._-, '
4. - 2.1.2. Sinh If cua SLJ' bai tih sica Sau khi de, sfrarne du k~t hQ'Pv6i cac 10<;1irau xanh va hoa qua chin. Bua an dn dam bao ca v~ s6 luqng l~n chftt luqng, tranh tinh tr<;1ngkieng khem qua muc se fmh huang d~n SlJphat tri~n cua thai nhi va lam giam SlJti~t sua. Giai dO<;1ncho con bu, ba my dn duqc nghi ngai, lao dQnghQ'Ply, tinh thftnthoai mai va duqc ngu d§y du d~ kich thich ti~t nhi~u sua. Cac ba my nen h<;1nch~ dung thu6c vi mQt s6 thu6c co th~ gay dQCcho tre, mQts6 thu6c khac co th~ lam giam luqng sua ti~tra. 45
5. Sua my la nguon thirc an vo cung quy gia d6i voi tre diroi m91 tuoi, do do can duy tri, bao v~ nguon sua my eho tre bu. 2.1.4. Cdch cho Ire bil va cai siia cho Ire Cho tre ~ trong .~ sau khi sinh d€ kich thich viec ti~t sua nhanh, giup eo bop nr cung, giam su m~t mau cua my sau khi sinh. Cho tre sa sinh bu sua non tranh quan niem sai I§m la cho tre uong rnroc duong, mroc cam thao cho trong giong. Sua non dt c§n thiet d6i voi tre vi n6 c6 cac chat mien dich giup tre chong lai duoc mot s6 benh nhiem trung sau khi de. Tnroc khi cho con bu, Iau sach d.lu vu, v~t bo vai giot sua d.lu. M6i l~n chi eho bu mot ben vu, neu khong du moi tiep them vu thir hai. Lam th~ nao sau m6i I§n bu, vu phai m€m, h€t s?ch sua, khong can vilng nao von thanh Cl,lCcung. N~u co Cl,lCcung nen day ch6 cung va n~n bo sua can I?i d~ tranh tuc sua, ap xe vu. My c6 th€ n~m eho con bu nhung khong duQ'c cho con ng~m vu su6t dem, vi b.lu vu c6 th€ de VaG mlii con va lam con ng?t. N€u vi Iy do gi rna tre khong bu dugc sau khi de (vi qua y~u, d.lu vu mt; qua ng~n, ho?c bj nUt, ne ) nen v~t sua non cho tre u6ng b~ng thia. Nhung d§u hi~u chung to tre bu dung tu th€: - Toan than ap sat Vao nguai mt;. - Tre bu Iau va ng~m sau h~t qu.lng den quanh d.lu vu. - Tre co bi€u hi~n d€ chju, thich thu. - Nguai mt; khong earn th§y dau d.lu vu. Nen cho eon b~~u du ciia tre, khi tre khoc doi bu, khong nen nghiem ng~t v€ gia gielc cu 3 gia m&i eho bu. Luc nao tre d6i la eho bu, khong k€ ngay demo Nguai my co it sua nen cho tre bu nhi€u I.ln trong ngay d€ kich thieh sua ra nhi€u han. Thai gian cho tre bu tily thu9C vao tirng dua tre, cho tre bu d€n khi tre no, tlJ rai b~u vu my, khong nen d€ tre co th6i quen ng~m d.lu ti mt; ngti. ~ m6i I.ln bu xon.g cho tre u6ng I -2-thia.-nmJcsoLfun, tranh cho tre bi tua lucri va nen b€ d<)e tre m9t luc r6i m&i d?t n~m d~ tranh cho tre bi tr6. T~an !~ic~_h~p.<1~_c.ai-.S.iIatre Ia khi tre tir 1-8-tt-€n l4-thang tu6i. D6i vai tre tren 12 thang, da: di vung ch?y nhanh khong nen cho tre bu mt;. trong ngay, d~ tre c6 th~ an h€t su§t chao, chi nen cho bu my v€ dem, truac khi ngti va bu6i sang truac khi d~y. N€u nguai my khong c6 di€u ki~n cho con btl lau han thi t6i thi~u 12 thang mai cai sua cho tre, tranh thai di€m tre dang bi 6m ho?c vao mila dong qua I?nh, mila he 46
6. nong birc. Qua trinh cai sua ciing nen tien hanh mot each tit tit, co 51'chuan bi truce d~ tre thich nghi voi ch~ di) an uong mci, tang dftn 56 bira an b6 xung, giam din 56 Iftnbu IDt{.Chi cai sua khi tre thuc SlJ an d~y du cac thuc an thay th~ sua rut;va gia dinh co di~u ki~n cham soc tre an uong t6t de darn bao nhu cau dinh duong cho tre phat trien binh thuong. 2.1.5. Muifi i{1ifell cua vi?e nubi eon bdng sila me :\ _ Sua me eo ail ehdt dinh duimg e6n fhiit eho tre sa sinh: Cac chat dinh duong 6 sua me d8u co chit hrong cao va cung cip diy du cho nhu cdu cua tre d~c biet la chit darn va chAtbeo 2 _ Sua me co ty l¢ tieu hoa va hlip thu cao: Cac chit dinh dUOngIJ sua m~ c6 d~c diem rit thu~n Iqi cho qua trinh tieu hoa clla tre nen n6 duqc hip thu nhanh vii nhieu han cac chAt6 lOl;lisua khac. _)? _ Sua m? thuimg xuyen co ehdt /u(Jng t6t: Sua IDt{co chAt lUQ1lg5n dinh, kh6ng bi fmh huang do ch~ de) an u6ng cua nguai fit{, n~u nguai rut{an u6ng keru se lam giaru SlJ ti~t sua, s6 lUQ1lgsua giam. Do do, nguai fit{ dung nen quen ding phai t\1 b6i du5'ng ban than fiinh trong thai gian dang cho con bu. I.: _ Sua m? co vai fro miln dieh a6i vai fre: Trong sua fit; co chua cac y~u t6 fii~n d~ch. Cac y€u t6 c6 nhi~u Iii i1 sua non giilp tre tranh dugc mi)t 56 b~nh nhifm khufin thuimg g~psau khi de. _ Dung sua m? thuc;in ti¢n han: Sua rut;kh6ng c~n pha ch~, dun nAu va luc nao cling san sang . ., _ Sua m~ sl)ch h<m: Sua m~ I. lo~i thitc an vo khufin vi tuy~n sua la mot tuyen IQc rit t6t, no kh6ng cho cac vi khu~n di qua va xu6ng sua. Tre bu sua m~, khOng phiii bu chai. Chai rit kh6 riIa s~ch va de bi cac vi khuin gay b~nh phat trien va lam cho tre c6 the bi ia cMy, nhit la trong mila he. Vi v~y nen cho tre dung thia va chen sl;lchhan la bu chaL _ Sua m? re han: N~u tinh toan v~ fi~t kinh t~, chung ta thAyr5 la sua mt; re han vi su dl,lng nguyen li~u t~i ch6, kh6ng phiti tril luang cho cong nhan ch~ bien, tilln di~n, nuac, khAu hao may mac, trang thi~t bi dong goi, bflOquan va chuyen ch6 sua. . _Sua m~ giup tinh cam m~ con them g&n b6 h<m:Net m~t r(l11gra, han hoan cua nguiJi m~ vit khuon m~t bau hlnh, thoa man, thien thfin cua dita con lit mot bitc tranh d~p va xuc de)ng lam nguai mt{ quen h~t ca ru~t nhQc vfit va. 47
7. .)a - Sua me phat trien giup cho tre phat trien iJi~uhoa cd vi thi 11«:va tri tue: Tre dugc bu me diiy do khong nhUng phat (rifn (6t v€ the chat rna con t6t v€ ca tri tue, giup tre phat trien thong minh, nhanh nhen. '1 (1 - Sua me con dem lai loi ich cho ban than nguoi me: Nguai rne co do sua thi chat noi ti~t cho bai ti~t sua nhu oxytoxin con co tac dung lam co cac co cua da can, giup cho nguoi me rnoi sinh it b] chay rnau han. Chung ta thely ro teltca loi Ich cua sua me. Phai coi duoc bu me Ia mot quy€n loi chinh dang cua dua tre rna xa hoi va b6 me phai dam bao. C~n tuyen truyen rong rai trang nhan dan nhung Igi ich nuoi con b~ng sua m~. 2.1.6. chi ap lin clIO tre du'o'i12 thang tuJi co au su'a mr * chi iff) an • 1 - 2 thang bli sli'am~ thea nhu du cua tre. • 3- 4 thang bli m~ binh thuang, nen chu y cung celp du sua m~ • 5 - 6 thang bli m~ + 1 bua bot Ioang + qua nghi€n 2 I~n, neu cfrnb6 sung. • 7 - 8 thang bli m~ + 2 bua bot d~c v6i cac Io~i thl,lcph~m + qua nghi€n • 9 - 12 thang bli m~ (sang, t6i) + 3 bfrabot d~c ket hQ]Jv6i thl,lcph~m nghi€n, xay. M~c dli nguai m~ co du sua cho tre bli cling c~n b6 sung d~ tang them vitamin va mu6i khoang cho nhung tre co nguy co thi~u bling cach cho tre u6ng nuac hoa qua tiI 2 thang, tu 3 thang tro len. * Vai fro eua fhue an bJ sung An b6 sung la qua trinh cho tre tiI tiIliun quen vai thirc an cua gia dinh va ngay cang bU m~ it han. Qua trinh an b6 sung thay d6i thea t~p quan van bOa timg dja phuong va dugc di€u chinh cho phil hQ]Jv6i nhu cau ban than eua tung tre. Tu thang thu 5 tro di, sua mt; dil nhi~u cling khong the dap trng du nhu cfru dinh dU()ng cho tre. Vi v~y, tiI thang do tra di, tre clin pMi dugc an b6 sung nhUng lo?i thuc an ngoai sua mt;, neu kh6ng tre d~ bi m~c cac b~nh co nguyen nhan do thi~u dinh dUOngnhu thieu mau, eoi xuang, suy dinh duOng Trang giai do~n nay, cO'the eua tre ding bit diiu thay d6i cach chiing dli vai cac yeu tii gay b~nh. Til khi sinh ra cho d~n khi tre 5-6 6 thang tre dugc bao v~ boi cac yeu t6 mi~n djch tiI m~ truy€n sang Irong thai ky mang thai va trong Sua m~. Nhung tiI thang thir 6 tro di, cac y~U t6 nay giam dfu, cung vo; IUQ"llgsua m~ va dira tre bat d§u hinh thanh kha nang mien djch cua rieng chUng. Nen a giai do?n nay Ire hay bi mic cac b~nh nhilim khufu,. Do do vi~c cho an 48
8. b6 sung dung v~ s6 IUQ'ng,ch~t IUQ'ngva hop v~ sinh la mot nhan t6 quan trong trong viec duy tri h~ mi~n dich khoe rnanh va su phat trien binh thuong cua tre. * Nguyen lac an b6 sung: _ A.n tu long d~n dac, tir it den nhi~u, d~ tieu h6a . S6 hrong thirc an va btra an tang d~n thea tu6i, hQ'Pkhftu vi tre. _D6i voi cac loai thuc pham moi, tre chua an quen, bira an d~u c~n cho it, sau do tang d~n len d~ tranh cho tre khoi bi r6i loan tieu hoa. _ Sir dung cac 10(;1ithirc an giau dinh duong, dam bao v~ sinh, sir dung cac thuc an s~n co tai dia phuong, cac 10(;1irau qua dung mua. _Tang d~n kha nang cung c~p nang hrong cua thuc an b6 sung: co th@them d~u, rna hoac virng, lac lam cho bat bQt vira thorn, beo, mem, d~ nu6t d6ng thai cung c~p them nang luqng, giup tre mau Ian. - To mau bat b(>t,chao. 2.2. PhU'ung ph tip dinh dU'o'ngil6i vu; tre khong co sira mf va co it sira mf Trong tw cphai cho tre an cac 10(;1ithuc an khac thay th~, nen chQn cac lo?i thuc an d~ tieu hoa d6i vai tre. Cho tre an cac lo?i sua khac nhu sua bo, sua d~u nanh ho~c sua trau, de. Tuy~t d6i khong dung nu6c chao duang dan thu~n d~ nuoi tre, vi tre chua co kha nang tieu hoa tinh b(>tnen tre d~ bi ia chay gay suy dinh duOng. Bang sa sanh chat IU9'ngdinh duang cua cae lat;zisua (trang 1OOml): Lipid (g) Glucid (g) Keal Cae lo:;tisua Protein (g) 4,4 4,8 77 Suabo 3,9 10,0 5,0 142 Sua trau 7,0 36 1,5 0,6 Sua d?u nanh (150g/1) 4,8 4,5 70 4,0 4,0 Sua de Sua bo la 10(;1isua duQ'c dung r(>ngrai nhat nhung nen su d\mg cho tre sua b(>t hon la sua d~c co duemg vi khi ch~ bi~n nguai ta da cho ti l~ duang qua cao kho tinh toan lUQTIgsua sao cho du, d~ qua ngQt ho~c qua nh?t. Tre sa sinh nen cho an sua bQt tach ba. Tre duai 6 thang: Nen dung bua bQt tach ba m(>tph~n. Tre tren 6 thang: Sua bQt toan ph~n (vi kha nang tieu hoa rna da t6t hon). Sua d~u nanh c6 ti l~ cao, dfiy du cac axit amin, nhi€u nguyen t6 khoang nhu : K, P, Fe dn cho Sl! phat tri~n cua tre. Dung sua d~u nanh d.n cho them duang va them 49
9. lipid vi sua dau nimh co it cac ch~t nay. N~u khong co di~u kien nuoi tre bang sua bo thi co th~ dung sua d?u nimh thay th€. Hoac ta cho 112 sua bo vci 112 sua d?u nimh cho tre an rch t6t vi sfra d?u nimh d~ tieu h6a. MQt s6 tre em b] dj irng khi dung sua bo nhung dung sua d?u nanh Iai dung nap rat t6t. Thanhphdn dinh duiing cua mot s6 loai sua ali qua chi Min Loai sua Protein Gluxit Lipit (g) Nang 1U'Q'ng (g) (g) (kcal) Sua bQt tach bo 34,8 1,8 52,2 359 Sua bQt toan phan 27 26 38 508 Sua d?c c6 duong 8,1 8,8 56 345 Sua d~u nanh 4,8 1,5 0,6 36 Che dQ an cua tre 1 - 12 thang (kh6ng co sua me), Cac loai sua van- 1£1thanh phan co ban d~ thay cho sua me. C6 th~ tham khao ch~ dQ an sau cho gia dinh co di~u kien kinh te trung binh, kh6ng co di~u kien nu6i tre b~ng cac loai sua cong thirc danh cho tre theo tung dQ tuoi: - Tre sa sinh: Sua bo pha voi ntroc s6i 7 - 8 bila. - 1-2 thang : Sua bo pha vai nuoc chao loang 7 bua . - 3 thang: Sua bo pha voi nuoe chao 3 bua . - 4 thang : Sua bo pha voi nuoc chao 5 bfra + nuoc qua 2 l~n/ ngay ( m6i l~n 1 -2 thia) + bQt loang n~u voi sua, nuoc rau (ho?c thay sila b~ng long do trim g) 1- 2 bua. - 5- 6 thang : Sila bo pha voi nuoc chao 4 bila - BQt d?c 1- 2 bila + Qua nghi~n (m6i l~n 2 - 4 thia x 2 l~n) - 7-8 thang : Sila bo pha voi nuoc chao 3 bua + qua nghi~n (2 - 4 thia x 2l~n), b(>t d?c 2 - 3 bila - 9 -12 thang : Sila bo pha vai nuoc chao 2 bila + qua nghi~n (6 _ 8 thia x 2 l~), b(>t d?c 3-4 bua *Ky thuqt cho Ire an sua - Pha dung c6ng thuc, kh6ng pha d~c qua ho~c loang qua, pha xong cho an ngay. (:j nu&c ta thuimg cae ba m~ thi~u tien mua siia nen hay pha loang sita va eho them duOng, vi v~y tre d€ bi tieu chay, thi€u nang lU9l1g va gay suy dinh du5ng. 50
10. _ Dam bao ve sinh: T6t nhftt nen cho tre an bang thia va chen bat (phai c6 gang tan dung nguon sua me), N~u cho tre bu binh phai CQnra chai lo va num vu sach se, lU9Cbinh sua va num vu cao su tnroc khi sir dung. - Sua thira khong hru lai bira sau cho tre an tiep. Cach cho tre an b6 sung cling nen dam bao cac nguyen t~c an giong tre co sua me. Nhirng khac la co th~ cho tre an b(>tsam han 1 thang (cho tre an b(>tloang luc tre 5 - 6 thang d~ tang cuong dinh dirong cho tre). V~ s6 hrong, bfra an thea thang tu6i cling nhir each ch€ bien bot voi cac thuc ph~m giong nhu d6i voi tre co sua my. 3. Dinh duong cho tre til' 12 d~n 24 thang tuai 3.1. D{ie diim caquan tieu hoa _Khi tre duoc 12 thang tu6i, bua an cua tre d~n d~n dQcl~p vai my, tre thich nghi d~n v6i ch€ dQan b6 sung. _Co quan tieu h6a dang dk hoim chinh, dang mQcrang, nhai chua t6t. M9t tre binh ,-' "', /. ' ~- ~"" thubng d€n 1~thang,co khoang(f4 r~g\( rang cua, rang nanh, rangham.MO thu nhftt). Vi ~-""/., ,~- - " v~y, thuc an a lua tuoi nay can mem nhu, nh6, de tieu hoa vrn day du nang luqng va cae chfttdinh du5ng c~n thi~t giup cho phat tri~ncua tre duqc binh thubng. 3.2. chi dp an eho tre - Nang luqng c~n thi~t cho tre giai dO(;lDnay khoang 900.=JOOO kcaVngay. - _ _._ _Tre ill 13 - 24 thang, vftn bu my vao bua ph\! ho~c vao ban demoThOi gian cai sua thich hqp la ill 18- 24 thang. _Tre an chao tu l~ang d€n ct~cd~ (co th~ cho tre an sam han 1-2 thang). M6i ngay ~ _ an 5 bua ngoai sua my, co th~ s~p x€p nhu sau: ,.-() 1 . Sang: Sua d~u nanh 1 c6c. Trua: Chao thit rau - 1bat (khofmg250 ml) + hoa qua. Giua bu6i ( Sau khi ng'lltrua d~y):btl mt;+· hoa qua, 5ua: chua Chi~u: Chao d~u xanh - 1 bat (250 ml) + hoa qua. T6i: Chao thit d~u - 1bat (250 ml). 51
11. Ta c6 th~ bieu di~n diroi dang hinh vuong thuc pham cua ca ngay nhu sau: Glucid Protid: 30g G~o 100g Thit 50g hoac tnrng 1 qua, G~U do 50g - Sira me ho~c su-ad~u nimh (300ml + 30g dtrong) Vitamin, mu6i khoang Lipid Rau cac loai 100g, chuoi 1 qua D~u thtrc v~t 109 - Ph6i h9]J nhieu loai thtrc an d~ bira an du ch§t dinh duong, nang hrong va can d6i. Thirong xuyen thay d6i cac loai thirc pharn, each eh~ bien giup tre Iuon an ngon rnieng. - Hang ngay chu y cho tre uong du mroc, nh§t la mua he. Luong mroc dira vao co th~ dum dang thirc an va mroc uong (1 tre em 12 - 18 thang la 1,3 - 1,5 lit/ngay. 4. Ch~ dq an cho tre tir 24 - 36 thang 4.1. D~c tliim co quan tieu hoa tre - Giai doan nay tre v§n tiep tl,lc(pM~ tri~~hanh (mac du ch~m hon giai doan tru6c). B<) ~ ~~._". "_ ~.-.-.-~ . .- -.-.' ""'-"~ -.-.- may tieu hoa tuong d6i hoan thi~n. M6i guy tre t~g 200 - 300g, chi~u cao Hlng~-3cm. - Buac dAu tre co kha nang tv phl,lc vl,l nhu tv xuc an, tv I§y nu6c u6ng va co nhu cAu doi hoi ho~c bi~t t6 thai d<) v6i nhung m6n hqp kh§u vi tre. - M~t khac tre hOl;ltd<)ng nhi~u hon nen tieu hao nang luqng nhi~u hon. f)~n 24 thang, tre da: co du 20 rang sua va dlI hoan tm'm cai sua mt;. Tre c6 th~ an cam nhung phai m~m va d~ tieu hoa va help thu. 4.2. Chi tip an clia tre - Thai gian dAu tre an cam nat, cam chan canh. Khi kha nang nhai t6t hon co th~ cho tre an cam nhu nguai 16n trong gia dinh. - Ta co th~ cho tre an theo ch~ d<)trong ngay nhu sau: Sang: Sua d~u nanh - 1 c6c + banh my Trua: Cam thit rau - 2 bat con + hoa qua Giila bu6i: Che d6 xanh 1 bat con + chu6i - 1 qua (Sau khi ngu trua d~y) Chi~u: Cam d~u phl,l + rau - 2 bat con. T6i: Sua bo - 1 c6c. Hinh vuong thvc phfrm bi~u di~n nhu du cho tre trong m<)t ngay. 52
12. Glucid Protid 80 - 100g G?O ISOg Thit hoac ca, tom, d~ud6 80 - 100g Sua me hay sua i/fju nimh 200m I + 20g duong Vitamin, mufii khoang Lipid Rau cac loai 200g ofiu thuc v~t 20g chuoi I qua 5. Dinh dutrng tre til' 3 - 6 tuBi (36 d~n 72 thang) 5.1. D(ic i/iim hf tieu hoa _ Su tang tnrong co th~ giai doan nay d1lcham lai so voi nhtrng giai doan tnroc, co quan tieu hoa cua tre phat trien hoan thien han, chirc nang v~n dong cua 6ng tieu hoa -,,_ _.-.- ~~ ~ ,-.' -.,- .- .~.-., .-~ .- khi tre 3 -4 tu6i d1lgkgi6ngnb.lL0'_oggai la!l: _ Tre (] dQ tu6i nay thuong thich aD_g_§_!!g9!( do co nhieu gai vi giac rai rae khap mat lucri). Tre an d6 ngot tnroc btra an thuong gay ___chan~.rr __., ,.cac-__ ~-~"'-'-'"="""'-~~'loai thirc ,,,,_ an •.•. -,- khac,_- gay mat thang bang dinh _4lI_<?'_r!g__vad~JaIll ~9.!'lg_r~ng.Vi vay, nen cho tre an d6 ngot sau bfra an, chu y sue mieng, danh rang sau m6i bfra an. _Lua tu6i nay tre d1lco y thuc hon v~ st)'an u6ng, bi~t t\)' tim thuc an ho~c doi an, d6ng thai ph~m vi giao ti~p, hQc hoi cling rQnghon, tre thich tim toi, khaffi pha va co th~ su ~\IDgduQ'c mQt s6 db dung sinh ho~t, do do dn chu y dam bao nhu du v€ dinh duOng, nang luqng th~m tri nhi€u han lua tu6i nha tre do tre ho~t dQngnhi€u han. _ Day la giai do~n thich hQ'Pd~ ren cho tre nhfrng thoi quen t6t, an u6ng s~ch se, van minh, lich S\l. 5.2. Chi i/p lin cua tre _ Nhu cftu cac chftt, thuc an cho bfra an chinh cua tre thubng la: G~o 100 - 120g; thit (ca, tom, trung) 20 -30g ; rau qua 30 - SOg; dftu thlJc v~t 109. ThlJc t~ nen xem xet Iua tu6i d~ tinh khftu phftn an cho tre sao cho phu hQ'P.Nen tang IUQ'Ilg protein trong bfra an cho tre d~c bi~t la protein ngubn g6c dQng v~t vi SlJphat tri~n cua tre trong giai I do~n nay co nhu c~u cao han v€ nhi~u chftt trong dp co protein. I ~ _Ta co th~ cho tre an thea ch~ dQan m~u sau: I Sang: chao thit ga ( mQtbat t6 - 300ml) .~ il 53
13. Tnra : cam thit rau : 2 bat con + hoa qua Chi€u : chao IC;lC+ bi do ( I ba con - 250 ml) T6i : cam, ca. rau : 2 bat con + hoa qua. - Nhu c~u nang hrong 1500 -1600kcaI/ngay. Co th~ thay d6i tuy thuoc vao can nang cua tre. * MQt sa di~m luu y khi nudi tre 0' hra tuBi nay 1, Chu y din trong IU'9ng ella tre - N~u hrong an cua con ngay cang tang thi chung to con ngay cang chong Ian. - N~u tre an chua du ch§t hoac ch§t hrong kern thi tnroc h~t phai tang hrong thirc an va chu y d~n chat hrong thirc an. 2. Chuy din tieu hoa cua tre Cac ba my nen t~p cho con di tieu d€u d~n hang ngay d~ tien v€ mat thoi gian va t6t cho viec theo d5i tieu hoa, N~u tre di tieu d€u d~, phan t6t clurng to an uong binh thirong, tieu hoa t6t. N~u tre di tieu b§t thUOng tuy phan vfin t6t chUng t6 tre an u6ng khong di€u do, an nhi€u qua v~t. Cach kh~c ph\lc: Cho tre an khoai lang d€ nhu~n trang, di tieu t6t, gicim bat an hoa qua, n~u hai ngay m6i di mot I~n, chUng t6 tre an thi~u rau xanh va hoa qua tuai. Chu y xem phan cua tre: N~u phan t6t co nhUng d§u hi~u sau: Phan thclnh khuon, co mau vang, cu6i phan long d~n va co hinh vot nhQn. Phan th~t thuOng khong t6t co bi€u hi~n: von C\lC,di tieu kho chUng t6 tre bi tao bon, phan khong thclnh khuon, loang chUng t6 tre co nguy Co' r6i lo~m tieu hoa do an nhi€u thuc an IC;l.Phan co mui th6i qua chUng t6 tre an nhi€u thuc an IC;l,qua nhi€u, chua tieu hoa h~t. 3. Chu y v¢ sinh than thi Chu y rna SC;lchchan tay cho tre, lau minh tre b~ng khan nhung nu6c §m, cho tre m~c qu~ ao rong rai, ngu (; nai thoang mat v€ mua he va §m v€ mua dong, cho tre xuc mi~ng truac khi di ngu, n~u tre con bu thi phai lau mi~ng th~t SC;lchse. 4. Chu y din gidc ngu.cua tre Thm gian ngu cua tre it nh§t luc nay la 10 - 12 ti~ng / ngay. Tre dugc ngu t6t m6i tC;lo l~p duqc cac t~ bao m6i d€ phat tri€n co th€, lOC;litrir dugc cac ch§t doc hC;li,cac can m~t m6i do hQat dong cua Co' th€ ban ngay t?o nen. D~c bi~t ]a co tac d\lng lam 6n.dinh va phat tri€n viing ch~c cac hQat dong cua t~ bao th~n kinh. Mu6n cho tre ngil t6t c~n phili chu y: - Cho tre an d~y du, can d6i cac ch~t dinh duOng, khong an v~t. 54
14. _Khong cho tre thuc qua khuya, nhat la phai cho tre ngu tnra d~u dan. _Khong lam tre thirc gi~c khi dang ngu ngon. _Cho tre uong du mroc, an ngon tnroc khi di ngu. _Giir v~ sinh than th€ cho tre sach se. _Noi ngu phai thoang mat v~ mila he va ~m ap v~ mila dong. 6. Thiit ki buu an din" duiing cho tre em C~ tinh toan thanh phan dinh dutrng thay th~ trong m6i dan vi thirc ph~m. Cac bang duoi day (Diroc tinh nr 1 d~n 3) li~t ke ra cac loai thirc ph~m c6 th~ thay th~ cho nhau rna vftn dam bao du dinh dtrong. Can cir thea thuc pham thuong ngay va hrong tinh toan thuong Slr dung d€ tinh nhiet hrong, protein, ch~t beo va ch~t dirong. D~ tien cho viec ghi nho, tri s6 cua cac ch~t dinh duong d~u dugc lam tran va th~ hi~n b~ng s6 ch~n . .Hi~n nay dll c6 phfm m~m NutriKid giup ta xay dlJl1g kh~u phfin, th\fc dan eho tre nen khong nh~t thi~t phai thuemg xuyen cho tre an thea thlJc dan s~n c6. Hay sir d\lng cac bang sau d~ linh ho~t dbi bua cho tre. Bang 1: Thimh phD.n dinh duung cac nhom thl!'c ph lim cung cap cho Cd thi ChAt TrQng lU'Q'ng NanglU'Q'ng Dlilm Cac LOlili thlfc (Kcal) (g) ben (g) nh6m TP phAm thlfc phAm 1 G~o ho~c bQt mi SOg 180 4 1 Ngfi coe Rau ell lo~i A Lo~i A 500- 700g 80 5 - 2 1% - 3%, lo~i B Lo~i B 100- 350g >1% 90 1 - 3 Trai cay 200-2S0g Thlt n~c 50g, 1trlrng, 80 9 5 4 D~m cac lo~i d~u hfi 100g Sua ba2S0ml, d~u hfi 100 12 8 5 Sua,d~u ky 40g Dau an tinh luy~n (1 80 - 9 D~u 6 mu6ng) 55
15. Bang 2: Dinh dutmg tuong duong cua cdc IO(li ngi; cDc (Don vi: gram) Ten thuc pham Kh6i IU'Q'ng (g) Ten thu'c ph§m DO'n vi (g) G;;to 50 Mi soi song 75 Mig;;to 50 Banh mi man 75 Gao tarn 50 Mien kho 75 Bap song 750 Ngo hat 150 Ghi chu: Cac loai ngfi coc cho nhiet hrong tuong duong nhau. Bang 3: Dlnh duiing ttrong t/U'O'J1g ella cdc loai rau Nh6m A co hrQ'ng dirong 1% - 3 % Nhom B co hrong dU'irng tren 40/0 Thuc ph§m Trong IU'Q'ng Thl)'c ph§m Trong 1U'Q'ng Rau co hi: cai trang, cai thia, cai ngeng, he, cai Ca tim, ot Da Lat, cu 350g be xanh. cai, rong bi~n. Cac loai qua: bi dao, bi D~u dua, d~u van, d~u do, dua leo, kh6 qua, 500-750g 200g ca chua Ha Lan, ca r6t Cac loai rau khac: gia, mang, hoa lo, mlm D~u hat nroi 100g nroi Ghi chu: Cac loai rau cu voi s6 luqng kern thea co the thay th~ cha nhau, tuc an 500 - 750g rau cai tr~ng, gia tri dinh du5ng tuang duang v&i 350g ccl tim ho?c 250g d~uHclLan. 56
16. Sau day fa cdc bang v~ thanh phdn tuong duong vt chat luang muoi khoang dd co thi thay thi fan nhau TH1/C PHAM CUNG cAp CANXI (mgllOOg thuc phdm an duac) Thirc an dQng v~t Thirc an thirc v~t Loai thuc pbim mg/lOOg Loai thirc pb§m mg/lOOg 165 Cua dong 5040 D~u nimh Rl;lm 3520 D~u phu 150 100 Cua be 141 Rau bi Oc van 1356 Rau den 100 100 Oc nhoi 1354 Mang kh6 Oc birou 1310 Rau muong 100 1200 Hen 144 Virng Oc da 1160 Rau ngot 169 Tom dong 161 Rau thorn 120 Tep gao 910 Tep kh6 591 Thirc an dQng v~t Sua d~c co duong 307 Long do tnrng 134 Sua bot 236 Sua bo uroi 120 Sua bot 939 Sua chua 120 Sua bot tach bo 1400 THlIe PHAM CUNG eAp SAT(mg/100g thuc phdm an duoc) Thirc an dqng v~t Thirc an thuc v~t Loai thuc phim mg/lOOg Loal thuc pham mg/lOOg Tiet bo 52.6 M9C nhi (narn meo) 56 Men bia kho 16.1 Nam huang kho(d6ng co) 35 Gan IQ'Il 12 D~u tirongmanh) 11 Ganga 8.2 Virng (me) 10 Bau due Ion 7.8 San kho (cu mi) 7.9 Bau due bo 71 Rau day 7.7 Long do tnrng 7.0 Dau trang 6.8 Tim lqn 5.5 H~t xen kh6 6.4 57
17. - .':' Tim bo 5.4 Can tay(boa ro) 3.0 Luui bo 3.0 Rau mui tim 2.9 Tnrng ga toan phan 2.7 CUcai 2.9 Thit bo 2.7 Rau ngot 2.7 Thit vit 1.8 K€ 2.7 Rau thorn 3.8 Ngo vang hat 2.3 Can ta 3.0 Lac (d~u phong) 2.2 Rau bi 2.1 Dau phu (d~u hii) 2.2 B{>tmi 2.0 f)~u den 6.1 Banh rni 2.0 Rau den trang 6.1 f)~u diia 1.6 Rau den do 5.4 Cai xoong 1.6 Mclngkho 5.0 Rau muong 1.4 Dau xanh 4.8 Xup 10 (bong cai) 1.4 Rau hung 4.8 G~o l.3 Rau thorn 3.8 58